Hooglichten-malaise

[Gemmageluk60]

Inmiddels al weer even aan de gang met mijn D3s. Heel veel plezier van, want scherpe foto's en goed van kleur. Er is echter 1 ding wat ik niet zo goed snap
en dat zijn de hooglichten. Heb dit weekend een fotoserie gemaakt van een familie paarden. Het had de hele ochtend geregend en toen het even droog was snel de foto's gemaakt.
Het was een grijzige lucht met niet heel veel tekening. De D600 maakt daar acceptabele luchten van, maar op dezelfde plaats krijg ik van de D3s allemaal van die uitgebeten luchten.
Dat gebeurde afgelopen zomer ook al regelmatig, waarschijnlijk een domme vraag maar waar kan ik sleutelen aan de hooglichten?

Appie de jong Foto Gemma Jansen (5) by Gemma Jansen, on Flickr

Appie de jong Foto Gemma Jansen (9) by Gemma Jansen, on Flickr

[ReneG]

Helaas werken de links naar de foto's niet.

Wat je even in de gaten moet houden is dat de D3s een wat ouder model is dan de D600 (de eerste uit 2009, de tweede uit 2012). In die jaren zijn er wat flinke stappen gezet qua techniek. Ook zijn er wat aanpassingen gemaakt. Hoewel de D3s nog steeds een topcamera is, zijn er bepaalde punten waarop de D600 wat voordelen heeft. Specifiek:
- De D600 heeft bij lage ISO een aanzienlijk groter dynamisch bereik. Pas rond ISO500 komt dat wat dichter bij elkaar.
- De D600 heeft een wat moderner lichtmetingsysteem (ik vermoed een beter algoritme, niet zozeer hardware, maar dat weet ik niet zeker).

Wat je bij felle (witte of grijze) luchten al snel hebt is dat het verschil tussen de lucht en je onderwerp te groot is. Hoe groter het dynamisch bereik, hoe beter je ermee om moet gaan. Die 2 stops van een D600 kunnen dan net het verschil maken tussen wel of niet details in de lucht. Uiteraard wordt dit verschil kleiner als je met hogere ISO's werkt, maar dat betekent alleen dat het probleem zich vanaf ISO500 op beide camera's gelijkwaardig voordoet.

Wat ook een verschil is, is het lichtmetingsysteem. Bij camera's uit de generatie van de D3s (D700 etc.) moest is altijd een tikje overbelichten (+0.3-+0.7) om het onderwerp goed te krijgen als er veel witte/heldere lucht in beeld was. Dat hoef ik vanaf de D750 generatie niet of veel minder vaak te doen.

Maar hoe dan ook: Als het verschil in licht op de delen in je foto (lucht en paard) te groot is wordt het kiezen wat je goed belicht: Het onderwerp of de lucht, of je moet een compromis sluiten. Hoe groter het dynamisch bereik van je camera, des te minder je dat hoeft te doen. En in de regel hebben modernere camera's een groter dynamisch bereik. Ander alternatief is HDR, maar dat kan lastig worden met bewegende onderwerpen.

Wat dat betreft is het wellicht verstandiger om de D600 te gebruiken voor portret/statische foto's, en de D3s voor de 'actiefoto's', waarbij een enigzins overbelichte lucht mogelijk minder belangrijk is. Want de D3s heeft op veel punten ook voordelen t.o.v. de D600, en het autofocussysteem en de hoge FPS is er daar zeker ééntje van.

Maar dit is allemaal theoretisch, we kunnen de foto's niet zien dus wellicht is er iets anders aan de hand.

[Skippy]

Gemma, ik meen mij te herinneren dat jij uitsluitend in Jpeg fotografeert. Als dat zo is zou je kunnen testen of fotograferen met een aangepaste Active D-Lighting instelling in de camera enig soelaas biedt. Overigens is er duidelijk verschil zichtbaar in de basis belichting tussen foto 1 en 2, een objectief vergelijk is dan lastig.

[ReneG]

Kunnen jullie de foto's zien? Ik zie broken links...?

[henkk]

Nee, ik zie ze ook niet. Ook niet rechtstreeks op Flickr.

[EdvandeZilver]

Raar, op m'n laptop zie ik ze niet, op de smartphone wel.
Maar..., Is het misschien een idee, boven de genoemde suggesties van René en Skippy, om zowel in .nef als in .jpg te schieten en nadat je de foto genomen hebt in de preview op het achterschermpje te kijken of je hoge lichten zijn dichtgelopen? Je onderwerp zal onderbelicht ogen, maar in de nabewerking heb je in de donkere partijen veel meer info zitten dan in de licht uitgebeten partijen. Dus simpelweg onderbelichten en daarna donkere partijen ophalen.

[Skippy]

Dus simpelweg onderbelichten en daarna donkere partijen ophalen.

Dat is ook mijn idee, onderbelichten in combinatie met Active D-lighting dat zal de donkere partijen ophalen. Welllicht dat het dan zelfs direct in Jpeg kan zonder nabewerking. Kwestie van uitproberen.

[ReneG]

Zo deed ik dat in ieder geval ook altijd met mijn camera's uit die generatie. Toegegeven dat het met de nieuwere modellen niet meer echt nodig is, alleen bij extreem grijze/witte luchten bij felle zon heb ik het incidenteel nog wel eens nodig.

[imaginary_nl]

Eens met voorgaand commentaar.

Als eerste: JPG geeft beperkingen. Ik snap dat het nabewerken extra werk is, maar kom op, je kunt dat ook bij wijze van met een telefoon fotograferen. Niet flauw bedoeld, maar je doet jezelf en de klanten (?) tekort. De JPG's hebben gewoon minder dynamisch bereik. Dus zul je niet alles tussen volledig donker en heel licht kunnen vangen. (Denk aan het fotograferen met diafilm, mocht dat van toepassing zijn...)

Op mijn D3s luistert het inderdaad nauwkeuriger dan op de D850. Overbelichting ligt op de loer.

Je moet nauwkeuriger belichten.
Liever iets te donker dan te licht (de D3s is redelijk goed in donkere partijen oplichten zonder al te veel ruis, maar niet overdrijven). Je kunt op de monitor bekijken of er overbelichte punten zijn (knipperende punten/vlakken). Leer jezelf aan om dat regelmatig te bekijken!
Bij het gebruik van matrixmeting treedt het minder vaak op dan met center of spotmeting.
De genoemde d-lighting vermindert het probleem ook wat. (misschien zelfs op "auto" zetten, al vind ik dat wat te variabel)
Gebruik 14 bit lossless compressed NEF (RAW) voor de maximale "speelruimte".

Je kunt ook in lastige situaties, dus met felle zon/tegenlicht/schaduw, voor volledig handmatig gaan.
Doe een lichtmeting (losse meter...) of maak wat testfoto's. Stel de belichting goed in en je kunt in alle richtingen fotograferen en de belichting zal goed zijn. Ook met wisselend donkere of lichte achtergronden.
Let wel op of de belichting na verloop van tijd nog steeds correct is (zonnestand/wolken/etc.) en pas het eventueel aan. Controleer het dus op de monitor bij tijd en wijle!
Ik doe het soms zo bij motor- en autoraces (witte auto, zwarte auto, lichte achtergrond, zwart asfalt, etc.). De belichting blijft dan constant en ook dat geeft minder nabewerken.

Het nabewerken van RAW kost een fractie meer tijd, maar levert je veel voordeel op. Overweeg het nog eens.

Groet,
Patrick

[EdvandeZilver]

Printscreen onbewerkte nef, belicht nét tegen het clippen van de wolken aan:



Donkere partijen opgehaald:

[Huib]

Neem de moeite om .. https://www.dpreview.com/reviews/nikond3s/19 te lezen.

Vergeet de illusie en de veel gemaakte fout dat de camera alles oplost. Voorkom dat de camera bepaald wat er gebeurd en pak zelf de regie.

[Gemmageluk60]

Allereerst super bedankt voor jullie uitgebreide commentaren, heel leerzaam, heel fijn dat jullie de moeite willen nemen!
Huib, bedankt voor de leerzame link, ben al aan het sleutelen geweest in de camera.
Ed, dat is een heel duidelijk verschil.
Patrick, je hebt helemaal gelijk, moet die overstap naar Raw eindelijk eens maken, medio januari komt mijn nieuwe computer.
Die zal waarschijnlijk een stuk sneller zijn dan mijn inmiddels tienjarig exemplaar en dan ga ik kijken of Raw en ik vrienden kunnen worden.
Lichtmeten heb ik nog nooit gedaan, ben meer van het op goed geluk-schieten, maar snap ook dat het resultaat niet altijd optimaal kan zijn.
Rene, uitgebreide en interessante uitleg. Onderwerp krijg ik probleemloos scherp. Het gaat juist om die vervelende lichte luchten zonder enige tekening.
Skippy, ga dat onderbelichten zeker eens proberen.
Toen ik de foto's op het forum had gezet, heb ik ze verwijderd van Flickr ivm privacy. Hier dienden ze alleen als leermateriaal.
Zijn ze weg omdat ik ze uit Flickr heb gehaald?

[Skippy]

Zijn ze weg omdat ik ze uit Flickr heb gehaald?

Ja

Toen ik de foto's op het forum had gezet, heb ik ze verwijderd van Flickr ivm privacy. Hier dienden ze alleen als leermateriaal.

Je kunt dan beter bij het plaatsen op Flickr aangeven dat de foto's alleen voor jou zichtbaar moeten zijn. Je kunt ze dan nog wel met een link op bijv. dit forum plaatsen.

Zie de info in deze link https://www.flickrhelp.com/hc/en-us/articles/4404078163732-Change-your-privacy-settings#:~:text=Change%20privacy%20settings%20through%20the,Select%20your%20preferred%20privacy%20status.

[Gemmageluk60]

Kan de foto's zien nu.

In de adviezen werd zowel over overbelichten als over onderbelichten gesproken?

Heb inmiddels de active D-Lighting aangepast, dat lijkt al iets te helpen.

[EdvandeZilver]

Van overbelichting schieten je clippende wolken nog verder door waardoor nog minder informatie uit die partijen valt te halen. In onderbelichte delen zit vaak voldoende ruimte om er een acceptabele foto van te maken.
Gewoon in NEF gaan fotograferen. Om nogmaals te onderstrepen, een per ongeluk zwaar onderbelichte foto vanuit een .nef origineel.