Vraagje D7000 belichtingscorrectie

[Vincent]

En als je het theoretisch kunt onderbouwen waar het hem in zit, is het ook makkelijker te begrijpen en toe te passen in de praktijk.

Niet per definitie. Theorie kan dusdanig ingewikkeld zijn dat mensen verloren raken in de details en er dus niets mee kunnen beginnen. Als ik hier de praktische voordelen (met voorbeeld) benoem kan men dat vaak wel gelijk toepassen.

Je hebt gelijk als je zegt dat achter praktijk vaak een berg theorie schuil gaat, maar die theorie is niet altijd nodig om de praktijk te kunnen toepassen. Zo heb ik ook geen idee hoe mijn auto werkt, maar als ik gas geef dan gaat hij harder en als ik rem dan gaat hij langzamer. Hoe dat intern geregeld wordt vind ik helemaal niet belangrijk. Maar daar denken ze op een auto-forum en bij mijn garage heel anders over.

Los daarvan wordt hier altijd gewezen op zelfredzaamheid van de users. Er valt een berg informatie te googlen als men zoekt op de schijnbaar foutieve combinatie van zoekwoorden: 'd7000' + 'isoless' (al dan niet met een streepje tussen 'iso' en 'less'). Een berg (onjuiste) theorie maar vooral een berg erg relevante praktische toepassingen! Dus een technisch foute term gebruiken omdat hij overal al verkeerd gebruikt wordt is wat mij betreft dan ook niet per definitie foutief

[Léon Obers]

Dus een technisch foute term gebruiken omdat hij overal al verkeerd gebruikt wordt is wat mij betreft dan ook niet per definitie foutief

Dat ligt aan de context waarin de term wordt gebruikt.
Als het gekoppeld wordt aan het versterken van analoog signaal voor A/D omzetting met "boven een bepaald ISO" gebruik versterking "digitaal" (nadat de A/D omzetting reeds heeft plaatsgevonden), zoals eerder wordt beweerd dat een digitale camera op die manier zou werken, beschouw ik dat pertinent als foutief !!
Die informatie gaat dan een eigen leven leiden, en voor je het weet wordt aan die foutieve uitleg / context een zodanig belang gehecht, dat elke uitleg verder in het traject (ook door anderen die er op verdergaan) alleen maar meer "klinkklare onzin" oplevert.

Het maakt precies het verschil tussen wat men vroeger beweerde dat de aarde "plat was" en het middelpunt van het zonnestelsel, als waarheid werd beschouwd tegenover nu, dat ieder er toch wel van uit zal gaan dat de aarde rond is (en niet het middelpunt).

Terwijl in de context dat Nederland "plat is" omdat het geen bergen heeft, niet als foutief wordt beschouwd.

[ben42]

Zo heb ik ook geen idee hoe mijn auto werkt, maar als ik gas geef dan gaat hij harder en als ik rem dan gaat hij langzamer. Hoe dat intern geregeld wordt vind ik helemaal niet belangrijk.
Er zijn legio mensen die niet precies weten hoe een auto werkt.

Maar enig begrip en kennis is toch wel handig.
Als je iedere twee weken een keer tankt door de groene slang in de auto te steken, dan gaat dat prima voor je dagelijkse ritjes. Echter op vakantie voldoet dit niet, misschien moet je dan vaker tanken (omdat dat nu eenmaal zo is in het buitenland ) en de kleur van de slang zou ook wel eens anders kunnen zijn.
Met wat kennis en begrip ben je vaak beter in staat om voor meer omstandigheden in te schatten en te beoordelen wat de mogelijkheden zijn.

Zo ook voor fotografie. Flitsen van de Eiffel toren is (meestal) niet zinvol. Dit kun je prima aan mensen vertellen. Daarna kun je uitleggen dat flitsen van de Euromast niet zinvol is. Je kunt dan aan mensen uitleggen dat die twee objecten te groot zijn, maar door te vertellen dat je alleen maar effectief kunt flitsen binnen een bepaalde afstand help je die mensen voor meer situaties.

Vaak is het zo dat met kennis en begrip je meer situaties aankunt.
Voor de auto: meer rijden is meer tanken.
Voor een horloge: als je vaker op je horloge kijkt moet je deze vaker opwinden.
Voor fotograferen is de hoeveelheid licht belangrijk.

googlen .... op de schijnbaar foutieve combinatie van zoekwoorden: 'd7000' + 'isoless'
Ik vind het altijd knap via welke wegen mensen op het internet soms de informatie vinden.
Mijn complimenten hiervoor. (En inderdaad deze zoektermen leveren ook wat sites die ik nog niet had gezien, hiervoor dank. ).

IsoLess
Is een wat minder handig begrip.
Iedere camera heeft een Sensor met precies één gevoeligheid. (Dus niet zonder een gevoeligheid).
Deze komt overeen met een bepaalde ISO waarde (vaak 100 op 200).
De andere ISO waarden worden bereikt door het signaal te versterken.

Ondertussen zijn er ook camera's die het signaal helemaal niet meer versterken, maar het signaal converteren naar digitaal en dit in een 'raw' formaat opslaan:
'the original signal remains unamplified before being saved as a RAW file. The idea is to record as much as possible from the sensor, and to maximize flexibility for adjusting exposure in postproduction. As a result, the full 13+ stop dynamic range is captured'
De sensor is dan niet ISO-less maar heeft een enkele waarde.

Iso-Invariance.
Hiermee wordt aangegeven dat het verschil tussen de in camera versterking van het signaal of dit later in de post processing te doen geen (of zeer weinig) kwaliteits-verschil oplevert.
De huidige Nikon camera's zijn (zeker voor de hogere iso waarden) min of meer Iso-invariant.
Maar het is heel handig om te weten dat dit niet zo is voor een Canon.
Met een moderne Nikon camera kun je hiervan heel handig gebruik maken zonder dat je weet hoe het werkt (als 'trucje'). Maar het is wel handig om te weten dat dit niet voor iedere camera even goed werkt.

Dank je voor je bijdrage,
Ben

[pveenstra]

Begrijp ik het nu goed dat ik de ISO gewoon op 100 kan laten staan, en dan de (zwaar onderbelichte) RAW file alsnog kan bewerken? Dat is toch vragen om ruis?

[Léon Obers]

Nee niet op ISO 100 laten staan, want daar is het systeem van de camera en de normaal gebruikelijke software om RAW om te zetten niet op afgestemd.
Je moet dus gewoon het beste zo goed mogelijk belichten onder de gegeven lichtomstandigheden met de juiste settings voor de "belichtingsdriehoek",
dus ISO / sluitertijd / diafragma.
Alleen als je erg moeilijke opnamen hebt met grote contrasten, veel donkere partijen en hoge lichten is het "schipperen" en kun je gebruik maken van de reserves die er zowel zitten in hoge lichten als in donkere partijen van een RAW-bestand om dat nog zo goed mogelijk terug te halen.

Die reserves bij een D750 zijn weer verder opgetrokken ten opzichte van eerdere modellen, dus je hebt meer mogelijkheden "in de marge".
Dat eerder genoemde "RawDigger" zou een hulpmiddel kunnen zijn om beter die grenswaarden te kunnen vaststellen.
Maar dat kun je ook prima vanuit de ervaring in de praktijk opmerken, en er rekening mee houden. Verder biedt de ene RAW-converter daar betere tools voor als de andere. Dus daar zit "praktisch" gezien ook nog wel degelijk verschil, welke software je gebruikt om een optimaal resultaat te behalen voor die moeilijke omstandigheden.

Lees voor wat dat laatste betreft ook een de volgende reacties, en achterliggende verwijzingen:
viewtopic.php?p=775228#p775228
viewtopic.php?p=775248#p775248
viewtopic.php?p=775249#p775249

[ben42]

pveenstra: Begrijp ik het nu goed dat ik de ISO gewoon op 100 kan laten staan, en dan de (zwaar onderbelichte) RAW file alsnog kan bewerken? Dat is toch vragen om ruis?

Nee, ik zou dat niet doen. Zo kan lightroom maar 5 stops toevoegen aan belichting. Zou je alles op ISO 100 fotograferen en dan een flink aantal stops onderbelichten, dan hou je niet voldoende speelruimte meer over.
Zeker bij de lagere iso waarden zou ik niet al te veel onderbelichten.

De hoeveelheid licht die op de sensor valt bepaald in zeer hoge mate de uiteindelijke kwaliteit. De hoeveelheid licht wordt bepaald door de scene, het diafragma en de sluitertijd. Het verhogen van de ISO laat niet meer licht op de sensor vallen en maakt de sensor ook niet gevoeliger.

Bij lage ISO waarden zou ik nog steeds zo goed mogelijk proberen te belichten. (ETTR).
Bij hogere ISO waarden kun je wat gemakkelijker 1 of 2 stops onderbelichten zonder dat dit een waarneembaar kwaliteits verschil geeft.
(Uitgaande dat de camera ISO-invariant of bijna ISO-invariant is).

Maar als er nauwelijks kwaliteits verschil is waarom zou je willen onderbelichten ?
(Hier heb ik het over het gebruik bij de hogere ISO waarden).
1. De kans dat hoge lichten die eventueel in het beeld vallen overbelicht raken is hierdoor flink kleiner.
2. Je kunt wat sneller werken. Je hoeft niet alle lichten (spot lichten, ramen, lucht) te meten, of b.v. een foto maken om een histogram af te lezen.

Hier schreef al iemand deze techniek te gebruiken bij popconcerten waar er vaak sprake is van 'donkere' scenes, met felle lichten in beeld.

Zelf gebruik ik deze (onderbelicht) techniek vooral bij groothoek opnamen, waar je vaak ook nog lucht, een raam of een lamp in beeld hebt.
De de D7000 gebruik ik dan ADL-High, deze schroeft de belichting dan precies een stop naar beneden. Maakt een 'correcte' JPG aan en een RAW file met een stop meer ruimte aan de bovenkant. Deze stand heb ik standaard onder mijn Custom 2 instellingen staan. Ik kan die instelling dus heel snel kiezen. De camera in A stand met Matrix meting. Deze methode werkt voor mij zeer snel. *)

Waarom deze techniek niet bij ISO 100.
Bij ISO 100 wordt de maximale dynamiek van de sensor gebruikt, als je daar onderbelicht dan verlies je een gebied aan de bovenkant deze dynamiek win je niet meer terug aan de onderkant. Je levert dan dus dynamiek in.

Misschien een advies van mij:
Als je de volgende keer foto's maakt bij een hoge ISO en je hebt de gelegenheid om te bracketen op ISO waarde. (1 stop onder, goed, 1 stop over).
Bekijk dan in het postproces wat het verschil is tussen deze opnamen.
Mijn ervaring is dat met de nabewerking de opname van 1 stop onder net zo goed is als de opname die 'correct' is belicht.
De stop over heeft meestal last van hoge lichten die geclipped worden. Ook de stop onder en de goede belichting hebben soms nog hoge lichten die geclipped worden, maar de stop onder altijd minder.

Nadeel.
Ik gebruik de ADL-High om een stop onder te belichten. Dit levert over het algemeen JPG's die direct bruikbaar zijn. Maar over het algemeen ga ik uit van de RAW opnamen. Je zult dan de RAW opnamen die met deze techniek zijn gemaakt moeten identificeren en dan de belichting hiervan moeten bijstellen. Omdat ik deze techniek afwisselend gebruik met de normale manier van belichten kost dit wel wat extra postprocessing werk.
In Lightroom zien de RAW thumbnails er eerst 'goed' uit, daarna gaat Lightroom nieuwe thumbnails maken waarna de thumbnails allemaal wat donkerder worden.

Ben
(D7000, mijn ervaringen zijn uitsluitend met de D7000. Op andere camera's zou dit ook zo kunnen werken, maar daar heb ik geen ervaring mee).


*)
Alternatieven zouden zijn ETTR. Met op meerdere punten meten en/of door eerst een foto te maken met en dan het histogram te beoordelen.
Dit is relatief lastig en kost veel tijd.
Ook Bracketing zou ik kunnen gebruiken. Maar ook dit kost 'iets' meer tijd en je hebt dan veel meer foto's om te verwerken.