Groothoek FX op DX camera

[Sareno]

Wellicht een vraag die meerdere keren voorbij gekomen is maar ik vind geen echt sluitend antwoord;

Ik heb een Nikon DX camera met een standaard 18-105mm, een 70-300mm FX en een 50mm 2.8 lens. Nu wil ik dit uitbreiden met een groothoeklens maar wederom loop ik tegen de discussie DXvsFX aan.

Volgens onderstaand artikel kan ik een FX lens prima op de DX camera gebruiken:

http://www.nikonusa.com/en/Learn-And-Ex ... rmats.html

Echter, sommige professionals raden dit bij een groothoeklens af:

“Je kunt geen FX lenzen gebruiken, want de niet full frame heeft speciale aangepaste DX brandpunten nodig voor het groothoekbereik.”

Wat is hier nu zin en onzin?

[Frank Roelofs]

FX objectieven kunnen gewoon gebruikt worden op DX.
Naar wat voor een groothoek ben je aan het kijken?

[Sareno]

Omdat de FX mij werd afgeraden ben ik via DPreview op deze uitgekomen:

Nikon AF-S DX 10-24 mm f 3,4 - 4,5 ED

Ik wil hem vnl gaan gebruiken voor architectuurfotografie en daar voldoet mijn huidige 18-105mm niet (teveel vertekening op 18).

FX wil ik echter niet uitsluiten voor de toekomst.

[gijs sandberg]

Beste S,
Eens met Frank.
re: zin-onzin
Wat waarschijnlijk bedoeld wordt met de opmerking die je las
Bij een DX kamera krijg je door de kleinere sensor ook een kleinere beeldhoek (vergeleken met een FX kamera), met dezelfde (FX) lens.
Oftewel: dankzij oude wetten van de optica heb je bij een kleiner beeldvlak (DX sensor) kortere brandpunten nogdig dan een groter beeldvlak (FX sensor) om dezelfde beeldhoek te bereiken.
Groeten, Gijs
PS een DX lens kan aantrekkelijk zijn, maar bedenk je dat je er op een (toekomstige) FX kamera niet veel aan hebt, het past wel, maar werkt niet lekker.
PSPS bijna iedere (groothoek) zoom heeft vertekening, het is maar net of je ermee kan leven.

[emdeklerk]

Wat is je vraag nu?
Toch een poging. Nikon DX-camera's zijn eigenlijk camera's met een handicap: ze zijn weliswaar qua bouw en bajonetvatting gelijk aan normale (Nikon FX-)camera's, maar het beeld wordt op een kleinere sensor vastgelegd dan bij die anderen.

Een "normale" Nikon heeft een film-/sensorformaat van 36x24mm, een DX een sensor van 24x16mm. Aangezien er dus maar een klein gedeelte (uitsnede = crop) van de FX-beeldcirkel wordt gebruikt, spreekt men van een cropfactor; die bedraagt 1,5. Een beeld met een DX-camera gemaakt lijkt te zijn gemaakt met een objectief dat een 1,5x langere brandpuntsafstand heeft. Een 50mm standaardobjectief geeft een beeld als van een 75mm. Een 300mm geeft een beeld als van een 450mm. Let wel: de brandpuntsafstand blijft altijd éénduidig: alleen heb je op een DX-camera door die crop het beeld als van een langer objectief. Een DX-objectief als de Tokina 12-24mm heeft ook echt die brandpuntsafstanden, maar geeft op DX een beeld als van een 18-36mm op FX.

Met die cropfactor worden inderdaad groothoeken tekort gedaan; ook al omdat Nikon het vertikt heeft het assortiment behoorlijke vastbrandpunt-groothoeken voor hun DX-camera's op het oude niveau te brengen zoals dat voor FX-camera's gold. Mijn 15mm geeft op mijn D70 een beeld als van een 22,5mm, en dat zijn dus heel dure, verloren gegane millimeters... En een vastbrandpunt-10mm om dezelfde beeldhoek en vertekeningsvrijheid op DX te krijgen als die 15mm op FX, dat was toch wel iets te veel gevraagd, kennelijk... Dat zal de reden zijn dat velen afraden een dergelijke stap te zetten. Ik heb het met enige nadruk even niet over DX-supergroothoekzooms juist vanwege de vertekening en andere beeldfouten. Ik zou een dergelijk objectief niet voor architectuur gebruiken.

Maar: het kan dus wel: ik heb met veel plezier gewerkt met de Nikkor 28-70mm of de Cosina 19-35mm op mijn DX. Dat werden dus respectievelijk 42-105mm en 28,5-52,5mm-objectieven.
Nikon maakt sinds enige tijd bijvoorbeeld een 1,8/20mm, die op DX dus een beeld als van een 30mm geeft. Een aanrader, omdat velen toch van hun dwalingen lijken terug te komen en uiteindelijk een FX-camera willen, zodat ze weer gewoon een 20mm hebben...
Maar andersom wordt het moeilijker: de speciaal voor DX-gebouwde objectieven hebben een beeldcirkel die nooit groter is dan voor dat DX-formaat nodig is. De film of sensor van een FX-camera worden dus niet uitgedekt.

Om kort te gaan: vanaf 1977 past alles van Nikon op alles, maar je moet weten of je FX-glas op DX-body wil en andersom.

[Sareno]

Het verhaal van de cropfactor is mij (althans redelijk) bekend.

Dat er dus dure mm’s verloren gaan door de cropfactor is mij ook duidelijk maar is dit eigenlijk ook niet het geval met DX lenzen? Ik heb me ‘laten vertellen’ dat ook mijn DX 18-105mm lens in feite presteert als 27-157.5mm (dus de notatie op de lens is altijd kleinbeeld FF). De lens die ik op het oog heb (Nikon AF-S DX 10-24 mm f 3,4 - 4,5 ED) zou dus ook presteren alsof het een 15-36mm was. Of ben ik verkeerd geinformeerd?

Los van het verliezen van dure mm’s, presteert de FX lens dus net zo goed als een DX maar geeft mij de mogelijkheid om naar Full-Frame te gaan.
Begrijp ik het zo goed?

[emdeklerk]

Ja, dat laatste is zo.

Maar je schrijft:
"Ik heb me ‘laten vertellen dat ook mijn DX 18-105mm lens in feite presteert als 27-157,5mm (dus de notatie op de lens is altijd kleinbeeld FF)".
Dat is zeker waar, maar er zou dus dienen te staan:
"Ik heb me ‘laten vertellen dat ook mijn DX 18-105mm lens in feite presteert als 27-157,5mm OP KLEINBEELD/ /FX (dus de notatie op de lens is altijd kleinbeeld FF)."

Inderdaad is de notatie altijd dus éénduidig: de correcte brandpuntsafstand. Wat uitmaakt is de beeldcirkel die gevormd wordt.
Een 50mm blijft 50mm, of hij nu ontworpen is voor DX (dan licht tele), voor FX (dan standaardbrandpuntsafstand) of voor 6x6 (dan groothoek). Voor ieder van die beeldformaten dient de desbetreffende 50mm de correcte beeldcirkel te hebben.
Met andere woorden: zou je een 40mm groothoek voor een Hasselblad 6x6 op je FX / kleinbeeldcamera zetten, dan heb je een mooi standaardobjectief. Alleen jammer dat je dan maar iets van een kwart van het beschikbare beeld gebruikt. Laat staan wanneer je hem op een DX zou zetten. (En het kan: er zijn adapters voor...).

[Cookie1397]

Een 50mm altijd een 50mm maar als je een 50 mm op een dx body zet verandert alleen de beeldhoek en niet de brandpuntsafstand. Je krijgt dus minder in beeld.

[emdeklerk]

Bijna goed. Maar het gaat hier dus om de beeldcirkel en de uitsnede daaruit, die indirect de beeldhoek bepaalt.

Immers: de beeldhoek van welk objectief dan ook is gerelateerd aan de beeldcirkel. Een 50mm die voor 6x6 berekend is heeft een andere (groothoek-)beeldhoek over de beelddiagonaal dan een 50mm berekend voor kleinbeeld.

En wat ook nog wel eens over het hoofd wordt gezien: bij 50mm houdt een onderwerp exact hetzelfde formaat op de film/sensor; de beeldcirkel bepaalt hoeveel omgeving je er op krijgt, simpel gezegd.

[Sareno]

Helder.

Welke groothoeklens zouden jullie mij voor architectuur/stadsfoto's aanraden? Het liefst Nikkor en 1 met een klein zoombereik.

[gijs sandberg]

Beste S,
re welke (je meldde dat je een zoomlens wilt)
Sorry: geen
Heb je al getest of je met in-camera vertekenings-correctie en de 18-105 kan leven?
Groeten, Gijs

[Sareno]

Geen? Geen wat? Geen FX lens voor DX camera? Überhaupt geen groothoek? Geen zoomlens groothoek?

De vertekening van mijn 18-105 maakt hem voor stad- en architectuurfotografie nagenoeg onbruikbaar. Zelfs met bewerking. Het resultaat is een vreemde trapezium.

[Boem]

Ik zou zeggen: Tokina 11-16mm f2.8. DX. Scherp, lichtsterk en redelijk vrij van vertekening. Volgens het net goedkoper dan en minstens zo goed als bijv een nikon 12-24mm DX

[JaapV]

In de stad word je bij fotograferen van gebouwen bijna altijd gehinderd door andere gebouwen. Daardoor kun je niet echt veraf gaan staan. En pas als je écht ver weg staat kun je ervoor zorgen dat je dat trapezium terugbrengt tot "normale" verhoudingen. Dat heeft dus niet alleen te maken met groothoek of niet. Het is puur en alleen het gevolg van perspectivische vertekening, waarvan het effect bij groothoekobjectieven meer in het oog springt dan bij "kleinhoek" (tele) objectieven. Eigenlijk net als waar je bij portretfoto's rekening mee moet houden dus.

Er zijn wel objectieven die dat wél kunnen, maar die zijn vrij duur. Dat zijn de "tilt & shift" objectieven, waarmee je door een kunstgreep het trapeziumeffect kunt beperken.

Dat is eigenlijk het hele verhaal...

O ja, er is natuurlijk ook software die het zelfde doet als tilt/shift. In bijvoorbeeld Lightroom kun je veel van die perspectivische "vertekening" teniet doen, als je in RAW fotografeert. Soms helemaal, soms grotendeels. En soms is het resultaat zo vreemd dat je het liever weer terugzet naar het originele beeld.

O ja (2): je 18-105 is definitief niet "onbruikbaar" voor foto's van gebouwen. Wat trapeziums betreft, in het 18mm-gebied kan hij goed meedoen met verreweg de meeste groothoekobjectieven. Wel de vertekeningscorrectie aanzetten, maar dat is een geheel ander soort vertekening dan de perspectivische!

[Léon Obers]

De vertekening van mijn 18-105 maakt hem voor stad- en architectuurfotografie nagenoeg onbruikbaar. Zelfs met bewerking. Het resultaat is een vreemde trapezium.

In het volgende bericht een uitgebreide uitleg + hoe je dat kunt corrigeren (dat kan dus ook met de 18-105mm):
viewtopic.php?p=241743#p241743

Voorbeelden van een Sigma 10-20mm groothoeklensje waarvan de meeste opnamen op 10mm
viewtopic.php?p=463916#p463916

Nog wat uitleg en verschil gecorrigeerd / ongecorrigeerd:
viewtopic.php?p=464051#p464051

Hoe extreme lensfouten als bolvormige vertekening zelfs nog gecorrigeerd kunnen worden:
viewtopic.php?p=445608#p445608

Nog wat dieper op de materie met voorbeelden:
viewtopic.php?p=445637#p445637