SuperTopic Studiofotografie

[JvdKooij]

Tja, daar was ook al voor gewaarschuwd.

Echter blijf ik van mening dat "hoekje dit", "hoekje dat", "hoekje zus" en "hoekje zo" op dit forum niet gaat werken.
Ik sluit me daar aan bij Patrick.
Het forum wordt dan veel te veel opgedeeld.
Krijg je van die "zielige" hoekjes met 2 draadjes en 5 reacties erin.

Gisteren heb ik eens voor de grap het aantal geregistreerde gebruikers van het NCN-forum vergeleken met Zoom.nl en Belgiumdigital.com.
Het verschil verklaart meteen waarom het hier niet gaat werken.

Maar goed, dat is slechts mijn mening.

[ATOR]

Een lichtmeter heb ik nog nooit gebruikt en ik zou niet weten waar ik hem voor nodig zou hebben. Ik werk tehtered en zie in lightroom heel goed hoe de belichting is. Als ik bv een achtergrond wit wil hebben zet ik 'show highlight clipping' aan en draai ik de achtergrondbelichting hoger tot het net begint te clippen.
Als er iemand een kort stukje zou kunnen schrijven over het gebruik en het toegevoegde nut van een lichtmeter dan graag.

Het gaat te ver om alle facetten uit het leven van een professionele studiofotograaf hier te behandelen. Voor haar en make-up, boekhouden, marketing, etc denk ik dat andere fora meer geschikt zijn. Het kan wel een idee zijn om ze in dit topic aan te stippen en dan door te verwijzen naar andere bronnen. Styling, haar en make-up zijn allemaal vakken op zich. Studiofotografie is teamwork.

De verschillende onderwerpen als modellen, productfotografie, 3D, dierenfotografie, actiefotografie in de studio en high speed fotografie hebben wel degelijk veel gemeenschappelijk in de basis. Het licht, de schaduw en de overgang ertussen, de diffuse, reflecterende en refractieve eigenschappen van materialen zijn overal hetzelfde.
Het gaat te ver om het over onderwerpspecifieke zaken te hebben als: voedselpreparatie, het beste merk wax voor een auto of welke diameter krultang je moet hebben. Maar de studiokant van het fotograferen van voedsel, een auto of een model kunnen we hier goed bespreken.


Veel zaken in studiofotografie zijn algemeen. Het uitgebreide stuk van Léon over kleurbeheer geldt ook voor een bruiloft fotograaf die foto's uit verschillende ruimtes wil matchen. Zo'n onderwerp zou over een tijdje kunnen verhuizen naar een SuperTopic Kleurbeheer, waarin ook kalibratie van scherm en printer behandeld wordt.


Het Engels/Nederlands is wel een issue. Alles wat ik geleerd heb over fotografie is in het Engels. Termen als lichtvormer en kleppen zijn voor mij onbekend, ik zou niet weten waar het over gaat als zulke termen gebruikt worden.
De woorden die logisch vertaald kunnen worden als bv ringflash zal ik in het Nederlands vertalen maar ik heb geen flauw idee hoe je een softbox of een beautydish in het Nederlands noemt. Ik zou iemand heel raar aan kijken als die het zou hebben over een zachte doos en een schoonheidsschaal.
Een woordenlijst met vertaling lijkt me dan de beste optie. In de tekst zelf hou ik dan de gangbare Engelse termen aan.


Dit draadje zal inderdaad een rommeltje worden maar de kennis uit het draadje komt samengevat terecht in de startpost. Dat is het doel:
De verzamelde kennis van de ncn studiofotografen overzichtelijk beschikbaar maken.

[Rinaldo Wolvers]

Waarom een flitsmeter gebruiken?

In een camera zit een lichtmeter die het gereflecteerde licht van een onderwerp meet en afhankelijk van de instelling van de belichtingsmeter een voorstel doet voor een sluitertijd, diafragma gerelateerd aan de ISO-waarde. Het licht kan door de camera veelal op verschillende manieren worden gemeten zoals, integraal, gewogen gemiddeld en spotlichtmeting. Omdat de camera gereflecteerd licht meet en dit naar een gemiddeld grijs probeert te herleiden is er een verschil in de belichting van heldere en donkere onderwerpen die belicht worden met dezelfde hoeveelheid licht.
Heldere partijen kunnen worden onderbelicht en donkere partijen overbelicht. Wit wordt dus grijs maar zwart wordt ook grijs.

Bv. bij een model met blond haar, een bleke huidtint en lichte kleding zal de lichtmeter in de camera het beeld onderbelichten. In het geval van een donker model met donkere kleding zal de camera het beeld ook onderbelichten. In het geval van gereflecteerde meting zoals de camera dit doet is het model of het materiaal van de kleding een factor van invloed. Hierdoor zou het kunnen dat ook een hystogram niet geheel betrouwbaar is.

Door gebruik van de lichtmeter in de camera lijkt de juiste belichting dus moeilijk te bepalen. Werken met tethering is natuurlijk een optie. Maar de beoordeling op beeldscherm maakt nog niet het beste basismateriaal. Is de totale workflow niet gekalibreerd, dan is het in het beste geval een indicatie.

Het gebruik van een aparte flitsmeter is voor mij een "must" omdat deze het opvallende licht meet in plaats van het teruggekaatste licht. Het opvallende licht meten is nauwkeuriger dan het gereflecteerde licht omdat het model en de kleding geen invloed hebben op de lichtmeting. Een flitsmeter leest dus de hoeveelheid licht die door de flitser wordt afgegeven en geeft het te gebruiken diafragma nauwkeurig aan. De belichting wordt bepaald door de intensiteit van het licht en de afstand van het licht tot het model. Waar men staat met de camera is hierdoor ondergeschikt. Resultaat: een correcte belichting

Ik reageer hier niet specifiek op het gefundeerde stuk van Leon. Daar kan ik niet omheen... Probeer meer het nut van een flitsmeter t.o.v. camerameting (veel gedane misvatting) weer te geven. En natuurlijk een bijdrage te leveren aan dit topic.

[Léon Obers]

De lichtmeter van cameramodellen tot nu toe kunnen in het geheel geen flitslicht meten. Dus dat hele verhaal van licht, donker, reflectiemeting, opvallende meting etc. kun je volledig achterwege laten, want je meet gewoonweg NIET.

Alleen zitten in een digitale camera wel de gereedschappen om een "test"opname te beoordelen op correcte belichting, middels het histogram en bijv. het hoge lichten knipper-hulpje (wit clippende delen knipperen dan wit/zwart).
Die elektronische hulpjes, en zeer zeker in een nog veel hogere mate van perfectie bij tethered shooting de software op de PC, zijn nu juist de uitgelezen methoden om te bepalen of de belichting correct is in hetgeen je voor de opname nastreeft. Sneller, nauwkeuriger dan de ISO / diafragma combinatie van een flits-lichtmeter je geeft, in het rondlopen op de set, met wat je zou moeten gebruiken.

Je meet dus helemaal niet, maar maakt slechts testopnamen, en die beoordeel je. (Met daarbij hulpmiddelen als een testkaart zoals in mijn vorige reactie beschreven). Daarop regel je de instellingen bij van je studiolicht met wat je creatief wilt bereiken.
Zie het als het maken van een Polaroid als ultieme test zoals dat vroeger bij studiofotografie werd gebruikt als ultieme controle voor de echte opnamen. Alleen bij het schieten van Polaroid liepen in vroeger tijden de kosten in toenemende mate op, waardoor je wel baat had om eerst met een lichtmeter vooraf de globale instellingen te doen, zodat je uiteindelijk met minder Polaroids en kosten toe kon.

Digitale "Polaroids" nu, ofwel simpel de digitale testopnamen die je nu daarvoor in de plaats maakt, kosten geen geld. (Tenminste verwaarloosbaar in het hele traject van afschrijving van je apparatuur). Maar is net als indertijd bij gebruik van echt Polaroid-materiaal simpelweg de ultieme methode om opnamen op belichting te controleren, compositie, toonwaarden, sfeer, lichtvoering van je studiolicht, en of er bijv. niet toevallig wat zaken binnen je foto opduiken die je liever niet in een foto wilt hebben. Maak simpel gebruik van de methode van "Digitale Polaroids". Dat is nu juist de enige reden dat fotografie sinds het digitale tijdperk zo'n enorme vlucht heeft genomen, tegenover vroeger met film. Snel kunnen beoordelen en snel erop kunnen anticiperen.

De weinige keren dat een flits-lichtmeter heden ten dag wel handig kan zijn, is bij het opstellen van een licht-opstelling t.b.v. reproductiefotografie. Daarbij moet met meerdere lampen links en rechts een zodanige opstelling worden gemaakt dat het te verlichten schilderij, foto of illustratie overal exact egaal verlicht is. Dat zou je overigens net zo nauwkeurig met tehhered shooting kunnen doen, is in dat geval alleen iets omslachtiger.

[Rinaldo Wolvers]

@Leon: Daarom gaf ik ook aan niet om jouw stuk heen te kunnen, maar slecht het nut van een externe lichtmeter t.o.v. een camerameting te willen weergeven. Juist om de voordelen hiervan te kunnen benoemen en misvattingen te voorkomen.

Ik begrijp echter ook dat het een kwestie is van workflow. En dan twijfel ik niet aan die van jou, hoor...Zoveel fotografen, zoveel werkwijzen. Ik heb het tot nu toe op deze wijze geleerd en het werkt voor mij. Misschien dat er over een tijdje een andere mening is d.m.v.bijleren.

[Léon Obers]

Een externe flitslichtmeter is een duur betaald accessoire wat je niet nodig hebt. Leuk als je geld teveel hebt, maar nogmaals niet echt nodig.
(Zoals bij het gebruik van test-Polaroids je feitelijk ook geen lichtmeter nodig hebt. Alleen kosten Polaroids daarentegen meer geld dan een lichtmeter).

Gebruik het geld beter voor zaken die wel belangrijk zijn. Dat zijn IMO eerder de testkaarten zoals eerder aangegeven. Bij studiofotografie wil je uiteindelijk toch consistente hoge kwaliteit resultaten behalen die uitstijgen boven het gemiddelde point and shoot gehalte. Dat is juist waarom je met studiolampen aan de gang gaat, om licht in je creativiteit meer naar je hand te zetten, en de scenes op te bouwen die je voor ogen hebt. Daar hoort een goede technische workflow bij.
Maar maak niet meer onkosten dan nodig. Mijn externe flitslichtmeters liggen op een heel enkele uitzondering na, al jaren ongebruikt in een koffertje. Bij collega's zie ik ze ook nooit gebruikt worden. Die testkaarten daarentegen komen bij elke sessie terug. Is een vast ritueel. Al is het in de meeste gevallen alleen maar om een neutrale grijsbalans te bepalen.

[ATOR]

Als je een model belicht met de de door een lichtmeter aangegeven hoeveelheid licht, heb je dan altijd een ideale belichting? Maakt het dan niet uit of het model een hele lichte of juist donkere huid heeft, of je onderwerp vuurrood glimmend metallic of juist donker absorberend fluweel is?

Is er zoiets als een ideale hoeveelheid licht?


@Léon
Ik begrijp het nut van een grijskaart om de witbalans goed te krijgen en een colorchecker om de output van je camera te kalibreren. Maar hoe helpen een wit en zwart vlak op een testkaart om de belichting te controleren? Het zullen meestal niet de meest donkere en meest heldere plaatsten op de foto zijn.

[Léon Obers]

Maar hoe helpen een wit en zwart vlak op een testkaart om de belichting te controleren? Het zullen meestal niet de meest donkere en meest heldere plaatsten op de foto zijn.

Het dynamische bereik van de digitale camera is groter dan het contrast van die testkaart met een wit en zwart vlak en grijs in het midden. Dat is specifiek een contrast van 1:32 (5 stops verschil tussen wit en zwart, 2,5 stop met middengrijs). Als je die kaart formaatvullend fotografeert heb je drie pieken in je histogram en zie je keurig netjes in welk gedeelte van het histogram die drie pieken zich bevinden. Je hebt zowel nog wat speling aan de linkerkant als aan de rechterkant. Dat is een prima indicatie voor de algemene belichting van een onderwerp.

Heb je ergens nog meer heldere lichten door een extra haarlichtje of lichtaccenten die je op een onderwerp hebt gezet, zie je dat terug in mogelijk knipperende high-lights van je testopname. Is dat te sterk, zijn de knipperende vlakken te groot, temper je die accenten, als je daar meer detail in wilt krijgen.

Heb je erg veel belangrijke vlakken van een onderwerp ook in de schaduwgedeelten zitten, kun je een testkaart ook nog een keer in de schaduw zetten, en een testopname maken, kijken wat die drie vlakken daar doen. Ook dan geven die pieken in het histogram een indicatie wat je nog zou kunnen corrigeren en wat er goed doorkomt. Met een testkaart met meerdere grijsvlakken heb je wellicht een meer verfijnde indicatie, maar in de praktijk vind ik deze al prima voldoen. Afgezien van die testkaart, zie je op zichzelf ook reeds in het normale beeld van het onderwerp op het LCD-scherm of die schaduwvlakken nog wat extra opheldering zouden kunnen gebruiken voor een sfeer die je nastreeft. Schiet je tethered, zijn met een pipetje de RGB-waarden te meten.

Wat je met die testkaart doet is een heel grove werkwijze van het zone-systeem. Omdat er slechts drie vlakken zitten.
Door een grijstrap met meerdere vlakken in te zetten, zou je zelfs helemaal volgens het zone-systeem kunnen werken.
Zie Wiki wat het zone-systeem inhoudt: http://nl.wikipedia.org/wiki/Zone-systeem

[Geert]

kan me best vinden in de uitleg van Leon. Maar voor mij is lichtmeter een onmisbaar stukje gereedschap. zit in mijn workflow en zal daar ook wel blijven. voorbeelden.

een witte achtergrond ook echt wit maken zonder het model te beinvloeden, kwestie van meten.
een grijze achtergrond zwart maken zonder model te beinvloeden, kwestie van meten.
en dan evt ratio's bepalen. ook kwestie van meten.

zelfs als ik buiten met flitsers aan de gang ga, en wil een dramatische lucht hebben, even de meter erbij.

tuurlijk is dit allemaal met testkaarten en tethered te doen. maar de snelheids winst is vele malen groter met een meter.

en in sommige gevallen schiet ik juist niet tethered, kan model alleen maar afleiden omdat ze nieuwsgierig zijn.

[Vincent]

en dan evt ratio's bepalen. ook kwestie van meten.

Ratio's bepalen is naar mijn mening niet te doen zonder lichtmeter. Of iemand moet mij uitleggen hoe dat dan wel zou moeten...

Tevens is enkel een histogram gebruiken voor belichtingsbeoordeling niet altijd triviaal. De bekende voorbeelden van een persoon met een donkere huid in donkere kleding en eventueel nog op een donkere achtergrond, dan gaat het histogram niet bijzonder veel informatie geven. Dan kan de insteek ook zijn om maar te schieten zonder clippen in de higlights of zwarttinten omdat de rest wel in PP op te lossen is maar dat lijkt mij ook geen ideale manier van werken.

Tenslotte hoeven atributen ook niet altijd een absolute must te zijn om wel ontzettend handig en tijdsbesparend te kunnen zijn. Draadloze triggers zijn in feite ook complete onzin. Een paar meter PC of TTL draad door de studio werkt in principe net zo goed...

[Geert]

inderdaad, het gebruik van een " hulpmiddel" staat vrij. het is ook waar de fotograaf op dat moment voor kiest.
dart geldt ook voor het clippen, soms wil ik juist uitgeblazen wit en dichtgelopen zwart. dus meten die handel. een klant ziet liever dat ik door camera kijk dan naar beeldscherm.

[ATOR]

Ik bepaal mijn belichting via het tethered computer scherm en blijf dan de lichten bijstellen en verplaatsen tot het er uit ziet zoals ik het in mijn hoofd had. Ik heb geen flauw idee van de ratio's. (Ik ben autodidact )

Als je een lichtmeter gebruikt, kun je dan van tevoren in je hoofd al visualiseren hoe je de ratio's van een licht setup wilt hebben? Als je een shot in je hoofd ziet, denk je dan vanuit ervaring meteen iets als: Key - beautydish f/8, Fill - octa f/5.6, Rim - reflector met grid en 1/4 CTB f/11?

Voor het reproduceren van een licht setup lijkt me een lichtmeter zeker tijd besparen of zoals gezegd om buiten de lucht een stop onder te belichten.

[Léon Obers]

Tevens is enkel een histogram gebruiken voor belichtingsbeoordeling niet altijd triviaal. De bekende voorbeelden van een persoon met een donkere huid in donkere kleding en eventueel nog op een donkere achtergrond, dan gaat het histogram niet bijzonder veel informatie geven.

Dat histogram geeft een betere indicatie wat je dan moet doen, dan wat je met opvallende lichtmeting met een belichtingsmeter zou moeten toepassen bij juist dat onderwerp. Namelijk ruimer belichten voor een betere toonschaal en separatie / detaillering in die donkere partijen. Je krijgt een aanzienlijk beter vastgelegd digitaal opnamebestand als basis (meer gesepareerde data in toonwaarden), wat je erna op de PC kunt bewerken in de helderheid of donkerte wat bij dat onderwerp past.

Overigens ik propageer nergens dat je perse tethered zou moeten werken om testkaarten zinvol te laten zijn. Ik werk zelden tethered.
Verder gaan jullie er onterecht vanuit dat een lichtmeter zondermeer tijd zou besparen. Ik schat de instellingen van de flitsers, maak een testopname, en zie in één seconde welke lampen ik nog moet bijregelen. Hoger lager, nog een testje, klaar. Dat is sneller dan met een lichtmeter te gaan rondlopen en telkens proefflitsen te moeten afvuren en te bedenken of het wel goed is wat je hebt gedaan, om aan het eind van de rit alsnog die testopname te maken om te zien of het ook allemaal klopt. Als het resultaat dan niet is wat je ervan verwacht, regel je alsnog die verlichting bij. Niet anders als wat ik al direct doe na een testopname zonder die lichtmeting.
Dat zijn de verworvenheden van digitale fotografie. Je ziet gelijk resultaat. Daar kun je direct op anticiperen.

[oud0001]

Je hebt dus 5 stops totaal waarbij 2.5 stops naar beneden en 2.5 stops omhoog van het midden grijs.
Met een lichtmeter bepaal je die in eens zonder nog te hoeven kijken naar een histogram en diverse testopnamen te maken.
De sensor van mijn D300s gaat van EV 0 t/m 12.2 waarbij 12.2 op ongeveer +3.5 stops ligt. Wat je in het histogram ziet is deels afhankelijk van wat je sensor kan. http://www.dpreview.com/reviews/nikond300s/17

Stel je schiet de plaat op histogram naar rechts en net niet clippen.
Dan ligt mijn midden rekentechnisch op -2.5 stops en dat is dan +1.5 stops.
Kortweg 1.5 stop overbelichting want net niet clippen is bij mijn sensor bij +3.5 stops.
Wie er dan ook staat is te licht.

Met de meter meet ik het midden.
Wat wit is zal wit worden vastgelegd en wat zwart is zal zwart worden vastgelegd.
Ik heb dan zowel naar boven en naar beneden toe als ook in het midden kloppende licht waarden tot op de 10e stop nauwkeurig als ik dat wil.
Gewoon door dat kastje er bij te gebruiken en dat in te stellen0.

Wat jij doet is a.d.v. een histogram kijken waar de uitersten liggen en dan 2.5 stop omhoog of naar beneden rekenen naar midden.
Maar, als je op net niet clippen zit zit je soms al te hoog omdat het bereik van de sensor dan ook meegenomen moet worden.
Bij mijn sensor moet ik dan 3.5 stops naar beneden i.p.v. 2.5. Anders komt het midden niet op het midden maar 1.5 stop te hoog uit. Lijkt me logisch. Dan heb je altijd heldere foto's. Te helder en niet kloppend met de werkelijkheid. Die negroïde persoon wordt dan 1.5 stops te licht en die blanke ook.

Daarbij komt dan nog dat een histogram ook afwijkt. Het is niet vanuit de RAW maar vanuit een JPG bestand.
Dat is een 2e onnauwkeurigheid.

Dan heb je dus 2 variabelen die afwijkingen veroorzaken. Dan kun je net zo goed zeggen dat je het een beetje naar smaak gaat doen. Consistentie wordt dan ook iets lastiger. Na 40 jaar het zelfde doen zal het er wel zijn maar voordat je er bent?

De meter doet dat gewoon veel sneller en korter.
Het haarlicht niet meer dan +2.5 stop van de ingestelde EV (Exposure Value). Dan clipt het niet.

Maar goed, wie het zonder meter wil doen doet het dan toch zonder meter en de genen die liever een meter gebruiken kunnen daar dan ook voor kiezen.

[Léon Obers]

De sensor van mijn D300s gaat van EV 0 t/m 12.2 waarbij 12.2 op ongeveer +3.5 stops ligt. Wat je in het histogram ziet is deels afhankelijk van wat je sensor kan.
......
Daarbij komt dan nog dat een histogram ook afwijkt. Het is niet vanuit de RAW maar vanuit een JPG bestand.[/url]

Het is afhankelijk waar je de Picture Control-instellingen van je camera op hebt afgestemd.
Laat ik die nu ook als zodanig overnemen in mijn bewerking erna in Nikon Capture. Sluit dus precies op elkaar aan.

Met de meter meet ik het midden.
Wat wit is zal wit worden vastgelegd en wat zwart is zal zwart worden vastgelegd.

Wat beschouw jij als wit en wat beschouw jij als zwart?
Afhankelijk welke toonschaal wordt gebruikt tegenover de contrasten en helderheden van je onderwerp kan dat nogal wat uitmaken.

De meter doet dat gewoon veel sneller en korter.

Daar heb ik dus sterk mijn bedenkingen in als ik bij al mijn collega's doorgaans gewoon die meter in de kast zie liggen en niet op de foto-set.
Kan natuurlijk ook aan de ervaring liggen, en dat niet meer nodig hebben.

Maar goed, wie het zonder meter wil doen doet het dan toch zonder meter en de genen die liever een meter gebruiken kunnen daar dan ook voor kiezen.

Uiteraard. Maar een absolute must zoals het eerder wordt gesteld is het geenszins.