K of PK tussenringen

[Antoinette]

Kan iemand me het verschil uitleggen tussen beiden en wat houd AI diafragmakoppeling precies in?

[Léon Obers]

Een set K-ringen omvat een serie tussenringen vanuit de meest eenvoudige mechanische samenstelling.
Voorste en achterste ring uitgevoerd met lens bajonet of objectief bajonet. De ringen daartussenin met schroefdraad met elkaar verbonden, doorsnede 52mm.
Geen doorkoppeling van het diafragma heveltje van camera tot aan lens.

PK tussenringen zijn tussenringen waarvan bij elke elke ring, achter de bajonet voor aansluiting op de camera, vóór bajonet met aansluiting t.b.v. objectief. Of aansluiting via bajonet voor de tussenringen onderling.
Hierbij zit er wel een mechanische voorziening, om de beweging van het diafragmaheveltje wat in de camera zit, over te brengen naar het diafragma-pennetje wat achter bij de lens uitsteekt nabij de bajonet en langs het achterste lens-element. Dat is die AI diafragmakoppeling.

Let OP: Beide sets hebben geen doorgifte van elektronische gegevens van de CPU van de lens naar de camera. Dus er zitten geen elektronische contacten in. Moderne objectieven zonder een eigen diafragmaring kunnen er niet mee bediend worden. Bovendien bieden K en PK geen lichtmeting van de camera, voor de niet professionele camera body's. (Alleen lichtmeting bij FX camera's en DX modellen D7000 / D7001).

Vreemdmerk tussenringen bieden wel vaak types met zowel AI diafragma doorkoppeling alsook doorkoppeling van de CPU contacten.

[emdeklerk]

De K-ringenset stamt uit het begin van de jaren zestig; heeft geen enkele diafragma- of meterkoppeling.
De PK-ringen hebben mechanische overbrenging van diafragma en de diafragmasimulatie. Altijd mee uitkijken op een moderne camera...

Over AI en AI-s kun je alles vinden op dit forum.
Om kort te gaan: de objectieven voor de Nikon reflexcamera's hadden van aanvang af, dus eind 1959, het "vorkje" op de diafragmaring. Dit diende voor koppeling met achtereenvolgens de opzet-seleniummeters en iets later de zoekers met lichtmeting. Middels het vorkje werd later ook de grootste opening van het objectief aan de meter doorgegeven. Verder diende het als diafragmasimulatie bij open diafragma-DDL-meting. Betrekkelijk nadeel was dat na iedere objectiefwisseling de diafragmaring geheel van links naar rechts en terug moest worden bewogen om de volle opening te laten "inklikken" oftewel "indexen". Dit was voor de oude garde van Nikon-fotografen geen probleem, de "nieuwe instroom" had er kennelijk wat moeite mee, omdat de concurrentie als Minolta al wel automatisch kon koppelen. Het schijnt dat Nikon goed naar de Minolta-manier gekeken heeft...
Voor Nikon reden in 1977-1978 het vorkje te vervangen door de AI-koppeling (Automatic Indexing). Een AI-objectief heeft een uitstekend randje aan de diafragmaring. Het beginpunt van dat randje is gerelateerd aan de lichtsterkte van het objectief. Voor een 1,4-objectief begint het op een andere plaats dan voor een 2,8-objectief. Dit randje koppelt direct met de AI-nok van de camera; het heen en weer draaien van de diafragmaring is niet meer nodig.
Vanwege de compatibiliteit werd ook nog jarenlang het vorkje gemonteerd, zodat det AI-objectieven ook met oudere Nikons koppelen - maar vorkjes op AI-objectieven zijn "opengewerkt", zodat er licht kan vallen op de vanaf die tijd ook aangebrachte tweede rij witte diaframacijfertjes, die op sommige camera's in de zoeker werden ingespiegeld. Ook werd in de beginjaren het AI-nokje op de cameras nog omklapbaar gemaakt zodat daarop dan weer de oudere "vorkjes"-objectieven koppelen, maar zonder de open-diafragmameting.
Het AI-randje was namelijk "uitgespaard" uit de rand van de eerdere diafragmaring; van een niet-AI-objectief kan die ringjuiist de AI-nok van een AI-camera beschadigen als dat nokje niet omklabbaar is.
De AI-koppeling werd medio 1981-1982 opgevolgd door de AI-S-koppeling. Dit houdt een andere manier van diafragmasturing in, waar je aan de buitenkant niets van merkt. Wat je wel kunt zien is dat het hoogste diafragmagetal van de tweede rij diafragmacijfers nu oranje is. Daaraan is een AI-S-objectief altijd te onderscheiden van een eerder AI-objectief. (Een ander herkenningspunt is het "kuiltje" in de bajonetvatting.)
Met de komst van de AF-objectieven werd overgestapt van mechanische overbrenging naar electronische overbrenging van diafragmawaarden etc, waarmee het vorkje voorgoed verdween maar het AI-randje nog wel gehandhaafd bleef, zodat je een AF-objectief altijd kunt gebruiken op een AI-camera van na 1977.
Waar nu op te letten bij aanschaf en gebruiken van een objectief?
- Een Niet-AI of Pre-AI-objectief, dus met "dicht" vorkje NIET op een moderne camera zetten.
- Een AI- of AI-S objectief kan op een moderne camera, maar zal alleen lichtmeting bieden als die camera een AI-nok heeft.
Alleen de huidige Nikon Df kan alle objectieven hebben: die heeft zelfs weer een omklapbaar AI-nokje. dus zowat alles vanaf 1960 pas en werkt - met wat beperkingen in lichtmeting met open diafragma...
Overigens waren Niet-AI-objectieven door Nikon danwel de importeur te converteren naar AI; een service die nu niet meer geboden wordt, maar er zijn in de VS onafhankelijke bedrijfjes die dat nog wel doen. Google even op "AI conversion".

[Antoinette]

bedankt voor de uitgebreide uitleg heren. Ik denk dat ik dus beter voor de PK variant kan gaan. Gelukkig hebben de objectieven die ik wil gebruiken allemaal een dafragmaring dus dat gaat geen probleem zijn.

[gijs sandberg]

Antoinete,
Bovenstaande heren hebben gelijk.
Maar het leuke (nou ja)
Tegenwoordig worden in verweggistan goedkope varianten van de genoemde K-ring set nog steeds gemaakt en wereldwijd aangeboden.
Als je wat verder zoekt op dit forum jan je de verhalen van teleurgestelde kopers opvegen
Voor meer uitleg over de variaties en wat er tegenwoordig te koop is, google even op
Nikon Hans tussenringen
Mijn conclusie: het meest compatible dat monenteel te koop is zijn de (duurdere) sets onder merknamen als Kenko en Soligor.
Groeten, Gijs

[Antoinette]

Ja zo'n setje heb ik, enorm veel speling tussen body en ring. Ik vind het troep. De duurdere zullen misschien beter zijn, maar ik denk dat ik liever voor een 2de hands origineel ga deze keer.

[Léon Obers]

Ik denk dat ik dus beter voor de PK variant kan gaan. Gelukkig hebben de objectieven die ik wil gebruiken allemaal een dafragmaring dus dat gaat geen probleem zijn.

Vanuit gebruikersgemak bekeken zijn PK ringen inderdaad makkelijker.
Maar met de mechaniek om het diafragma tot de ingestelde opening te sluiten bij opname (en vol open daarbuiten), heb je met de extra massa van een meedraaiend of bewegend onderdeel in een tussenring, wel extra trilling wat van invloed kan zijn op de scherpte. Afhankelijk van de gebruikte breedte van de tussenring (meer bewegende massa), en gebruikte sluitertijd. iets om rekening mee te houden. Trillingsonscherpte kun je echter altijd met "vóór-ontspanning" of "mirror-up" instellingen van de camera voorkomen. Of gebruik flits bij opname.

[Antoinette]

Ik heb de PK-13 op het oog Leon.

[emdeklerk]

Het "meedraaiend onderdeel" dat voor de diafragma-overbrenging zorgt in een PK-ring is spelingvrij, superlicht, is super-gelagerd en geeft praktisch geen weerstand. Het heeft nauwelijks enige massa. Het zit mechanisch ingeklemd tussen de diafragmahevel in de camera en de diafragmapal van het objectief. Ik zie niet in hoe dat bewegingsonscherpte zou kunnen veroorzaken.

[Léon Obers]

PK13. Dat is een forse maat. Daar zal het aangeroerde trillingsprobleem beslist wel in naar voren komen.

Het gaat helemaal niet om het spelingsvrij zijn van de beweging. Maar om het starten en stoppen van de massa aan het begin maar met name op het eind van de beweging. De abrupte eindstop geeft een behoorlijk harde tik, waarbij de massa van het onderdeel eigenlijk door wil gaan. Als je er specifiek op gaat letten (vingers / hand om de tussenring heen) is de trilling mogelijk zelfs voelbaar in je hand met het maken van een opname. (Afhankelijk van type en model kan ik dat zelfs als bij gewone objectieven opmerken, waarbij niet eens een tussenring wordt gebruikt).

Bedenk dat dit een algemeen probleem is hoor, niet alleen van Nikon. Vroeger met een Mamiya 6x7 camera, met tussenringen speelde dat zelfs in behoorlijk mate. Daar kon ik niet onderuit komen door echt de spiegel vooraf op te klappen. In zijn algemeenheid geldt, hoe minder aantal bewegende onderdelen, hoe beter. (Vandaar dat ouderwetse K-ringen en diafragma vooraf sluiten bij mij eigenlijk de voorkeur geniet).

Verder hoe sterker de vergroting hoe meer dit soort issues van trillingsonscherpte een rol spelen.
Van Nikon is zelfs bekend dat de trilling van het eerste sluitergordijn zelfs te hoog kan zijn voor messcherpe macro-opnamen. Echte macro-adapten kiezen om die reden specifiek voor camera modellen waarbij de sluiter eerst open gaat, en pas erna de sensor elektronisch wordt "gestart" om te belichten. Dus de aanvang van de sluitertijd begint elektronisch. Ik dacht dat de Nikon D810 inmiddels ook een dergelijke elektronische voorziening heeft om op vergelijkbare manier de sluiter te kunnen starten.

Een website waar je veel kunt lezen over dit soort problemen, zie het specialistische macro- en micro forum van http://www.photomacrography.net/
Kom je er zo achter wat de problemen zijn rondom trilling, en de oplossingen ervoor.

[a vgastel]

Heb je deze vraag niet al eens eerder beantwoord gekregen.
viewtopic.php?f=32&t=46159


info
viewtopic.php?f=29&t=48306&start=15

[emdeklerk]

Ik denk dat Léon geen PK-13 bij de hand heeft. De diafragma-overbrenging (ringvormig, inwendig) is werkelijk vederlicht en super-gelagerd. Ik wil nog zien dat die overbrenging zo veel massa zou hebben dat het bewegingsonscherpte teweeg brengt. Beelden zeggen meer dan verhalen.

[Léon Obers]

Inwendig inderdaad ringvormig (vergelijkbaar zoals ook in een PK-11 ring). Ondanks "licht" en licht lopend, bij elkaar relatief gezien behoorlijk wat massa wat in een "ronddraaiende" beweging abrupt op de eindstop stuit. En zoals gezegd, lees reacties (compleet met voorbeelden) eens op http://www.photomacrography.net/
Het is een probleem wat als zo oud is als het "snel spring terug diafragma" ooit zijn intrede deed. Gewoon een algemeen bekend probleem van dit soort constructies.

[EdvandeZilver]

'n Paar afbeeldingen van het fijne stukje gereedschap:
http://55mm.nl/?p=2070