Moeilijkheden scherpstelling 70-200

[HannahV]

Verkeerd scherpgesteld.. ik kan me dat toch slecht voorstellen. Of ik ben gek geworden? Het lijkt me vrij logisch dat ik scherpstel op het oog van de geportretteerde. Bij een shoot met een husky van de week had ik hetzelfde. Het was het nét niet. Toch raar dat ik dan blijkbaar wat anders zie door mijn zoeker.

@RichardBremer: Hij staat inderdaad op AF-C. Ik woon zelf in Strijen, Zoetermeer is me helaas wat ver. Toch bedankt voor het aanbod! (Faith in humanity: restored)

@janvis: Ik moet je eerlijk bekennen dat ik totaal niet let of hij op 1/640 uitkomt of op 1/500. Ik heb drie dezelfde foto's gemaakt, de uitsnede die hier staat is toevallig die van 1/640. De andere twee 1/500. Ik check of ISO en diafragma naar wens zijn en passend zijn bij de lichtomstandigheden en vervolgens onderaan in de zoeker of de foto niet over- of onderbelicht is, waarna ik aan het wiel draai om de sluitertijd bij te stellen tot hij ongeveer bij 0 staat en dus niet in de + of -. Heel primitief, waarschijnlijk totaal niet 'fotografisch acceptabel' en absoluut ongewenst, maar tot nu toe heeft dit altijd gewerkt en heb ik nooit hele speciale foto's gemaakt waarbij ik écht een bepaalde sluitertijd moet hebben. Ja, hier en daar voor de lol een lange sluitertijd voor wat lightpainting maar geen interessante projecten of wat dan ook. Voor wat hondenportretjes werkte het altijd prima. Zo, nu mogen jullie doen alsof jullie dit nooit gelezen hebben.

@Djunclesam: Vind je het raadzaam om er ook eens mee langs een fotozaak te gaan? Ik zie namelijk wel meer plaatjes waarvan ik denk: huh? Dat scherpstelpunt ligt echt totáál ergens anders.

Zo ook deze: Subliem by Hannah Verhoeven, on Flickr

Zoals je ziet is de kop niet scherp, wel de buik. Het gebeurt vaker bij een close-up van een oog dat per ongeluk de wimper scherp zijn... maar er zit een verschil tussen kop en buik. Ik moet er wel bij zeggen dat het weiland dicht zat door de mist.
Toch had ik tijdens de front/backfocus test nergens last van.

[becas]

Zoals eerder aangegeven: zet je camera op een statief focus op een vast (stilstaand) punt, maak een foto (met bv de zelfontspanner) en kijk of het scherp is. Als je geen statief hebt, kun je de camera ook op een tafel zetten, scherp stellen en dan met de zelfontspanner af laten drukken. Als je dan ziet dat de focus niet daar ligt waar jij op hebt gefocust, kun je verder kijken naar mogelijke problemen (front/backfocus etc ).

[Jur]

@HannahV
Waar ik ook benieuwd naar ben: als je AF-C gebruikt, welke AF-veldstand gebruik je dan? Enkelpunts-AF, Dynamisch veld-AF (9, 21 of 39 punten) of 3D-tracking? Werk je weleens met AF-S en gewoon enkelpunt-AF?

[ReneG]

Dat laatste hierboven is het waarschijnlijk, het gaat erom welke AF punten de camera kiest. Je kunt hem op enkelpunts AF zetten, dan gebruikt hij uitsluitend het scherpstelpunt wat je zelf kiest en niets anders. Dat licht dan op, en de camera stelt uitsluitend scherp op dat punt. Kiezen van het scherpstelpunt doe je met de Multi-selector. Bij 9- en 21 punten doet hij dat ook, maar geef je de camera toestemming om af te wijken naar 9 of 21 omliggende scherpstelpunten. Dat is handig als je een wat lastiger voorspelbaar snel bewegend onderwerp hebt. Als je voor 39 punten of 'Auto' kiest, zoekt de camera zelf een scherpstelpunt uit. Als hij een bloemetje achter het paard 'beter' vind als onderwerp om op scherp te stellen, dan kiest hij dat. Bij actie gebruik ik voornamelijk 1 of 9-punts AF. 3D werkt ook aardig met de nieuwste high-end camera's, maar is in mijn ervaring (te) traag op oudere modellen. Tenzij je een vrij langzaam bewegend onderwerp hebt.

Over AF-S (scherpstellen en dat punt vasthouden) en AF-C (blijft doorlopend scherpstellen) is denk ik genoeg gezegd. Als je bewegende onderwerpen fotografeert, altijd AF-C. In de regel gebruik ik AF-A nooit, hij kiest dan de helft van de tijd de verkeerde modus.

Sluitertijd is ook al aan de orde geweest, maar onderschat dat niet. Een paard wat ineens zijn hoofd draait kan zelfs met 1/500e al onscherpte opleveren. Het hangt van de situatie af, maar sneller is veelal beter.

Verder nog een paar minder voor de hand liggende zaken:
- De focus limiter op het objectief staat aan terwijl het onderwerp te dichtbij staat. Als je bijv. een focus limit op 2 meter hebt en je staat op 1,80 meter van je onderwerp, dan wordt het niet scherp. Ik weet niet of de sigma er een heeft?
- Als dat allemaal klopt en het werkt nog steeds niet: Zit er toevallig een (goedkoop) UV filter voor? Ik heb ondertussen al 4 mensen van hun AF problemen af geholpen door hen de UV filters voor hun objectief weg te laten halen. Dat waren veelal wel de goedkopere UV filters die je voor een paar tientjes erbij koopt.

[ReneG]

Oh en misschien nog deze: Download eens het oude viewNX2 (die ondersteunt de D7000 nog) en bekijk de RAW foto's eens met de functie 'scherpstelpunt tonen' (of zoiets) ingeschakeld. Dan kun je meestal zien waar de camera daadwerkelijk op heeft scherpgesteld (uitgezonderd in de AF-C modus, waar het soms kan zijn als hij geen lock heeft dat hij geen scherpstelpunt toont). Als hij aangeeft dat het scherpstelpunt elders ligt weet je waar het aan ligt. Als er geen scherpstelpunt getoond wordt, had de camera op dat moment geen lock (maar dat is precies wat AF-C doet, de foto maken ongeacht of hij focus heeft). Bij sommige camera's kun je dan nog aangeven of hij die focus een tijdje vast moet houden (AF Lock-on instelling).

Maar ik zou dus ook eerst eens kijken naar de keuze van scherpstelpunten, meestal zit het daarin.

[Janvis]

Hoi Hannah,

Volgens mij heb je mijn vraag verkeerd geïnterpreteerd. Toen ik in je Exif keek zag ik dat je de belichting correctie op -1/3de hebt staan. Mijn concrete vraag was dus of je dat bewust had gedaan omdat me dat niet heel zinvol lijkt in de M stand.

[HannahV]

@Jur: 39-punts, 3D staat aan.

@ReneG: ik ga dat 39-punts maar eens veranderen naar een 9-11 punten. Klinkt inderdaad logisch nu, dat het met 39-punten moeilijker is en de camera meer vrijheid heeft. Toch redeneerde ik anders; ik dacht, hoe meer scherpstelpunten, hoe preciezer ik scherp kan stellen, des te meer controle heb ik. Maar het tegenovergestelde blijkt waar?
En nu je het zegt, ik heb er een Tiffen UV-filter voor zitten. Alleen op de zijkanten zitten wat gebruikssporen, op het glas zelf niet. Ik zal kijken of ik nog een andere heb rondzwerven.

@Janvis: geen idee, wist het zelf niet eens!

[ReneG]

Voor je beeldvorming kun je er inderdaad vanuit gaan dat het tegenovergestelde waar is en dat de camera maar voor één scherpstelpunt kiest. (Daarbij wordt hij wel beïnvloed bij zijn keuze indien meerdere scherpstelpunten in hetzelfde scherpstelvlak liggen, en die lichten dan ook op in de zoeker, maar vergeet dat maar even, dat doet er nu niet toe).

3D 39-punts geeft je maar amper meer controle dan volautomatische AF. Los van het feit dat hij uit alle scherpstelpunten mag kiezen mag de camera dan ook nog eens een extra afweging maken en poogt hij om 'bewegende' onderwerpen in je beeld te zoeken (3D Tracking). Als er dan in de achtergrond iets beweegt terwijl het paard stil staat heb je met 3D kans dat hij daarop gaat focussen. Het ligt genuanceerder dan dit, maar denk maar even als volgt: Hoe meer scherpstelpunten een camera heeft om uit te kiezen, des te zwaarder krijgt de AF (of eigenlijk de computer in het toestel) het, met als gevolg:
-> dat de AF langzamer werkt (al is dat bij de allernieuwste high-end camera's bijna geen issue meer)
-> dat de kans groter wordt dat hij een scherpstelpunt pakt dat je niet wenst

Voorbeeld met 39 AF punten: Stel de AF mag zelf kiezen en je onderwerp is een paardenhoofd. Het paard heeft een donkerbruine vacht en donkere ogen. Als de AF het hele beeld ziet, zal hij dan eerder voor een donker oor dat scherp aftekent tegen een heldere lucht kiezen dan voor een donker oog tegen een donkerbruine vacht. Kies je daarentegen één scherpstelpunt en zet je dat op het oog, dan zal hij primair nog kijken naar de informatie onder dat ene scherpstelpunt. Dus wel naar het donkere oog tegen die bruine vacht.

Lees dit maar eens, een goede uitleg over de AF, inclusief focuspunten: https://photographylife.com/dslr-autofocus-modes-explained
Kijk vooral bij sectie 3, die legt de AF area modes haarfijn uit. Mijn advies om met actiefotografie te beginnen bij een D7000 is overigens standaard AF-C, 9 punts dynamische AF. En als de D7000 AF de Lock-on instelling heeft (weet ik even niet), zet die dan uit.
*Edit: De AF Lock-on instelling heeft hij dus, met dank aan Jur, zie zijn opmerking hieronder*

En hier kun je zien wat er met je scherptediepte gebeurt, je kunt wat met de waardes spelen: http://www.dofmaster.com/dofjs.html

Als je op bijvoorbeeld op 200mm f/2.8 op 2 meter afstand werkt is de totale scherptediepte maar 1cm (een paardenhoofd is veel groter dan dat). Op f/5.6 is het meteen 2 cm. Ga een meter naar achteren staan (3 meter) en je hebt ineens 5cm scherptediepte. Nu hoeft het hele hoofd niet scherp te zijn (dat is een keuze), maar dat is wel erg weinig. Als de AF er dan net langs zit, zie je dat ook meteen. Ga je daarentegen naar 70mm f/4 dan zit je meteen op 33cm. Nogal een verschil.

[a90]

En hier kun je zien wat er met je scherptediepte gebeurt, je kunt wat met de waardes spelen: http://www.dofmaster.com/dofjs.html

Als je op bijvoorbeeld op 200mm f/2.8 op 2 meter afstand werkt is de totale scherptediepte maar 15cm (een paardenhoofd is groter dan dat). Op f/4 is het al meteen 21 cm. Ga een meter naar achteren staan (3 meter) en je hebt ineens 33cm scherptediepte. Nu hoeft het hele hoofd niet scherp te zijn (dat is een keuze), het gaat erom dat je een idee hebt hoe dat werkt.

Verder een prima verhaal Rene, maar de DOF op 2 meter (wel erg kort overigens) van de 200mm 2.8 is slechts een centimeter of 2. Een centimeter of 15 is het pas bij een meter of 7 afstand (als ik de D7000 aanhou die Hannah heeft)

Voor wat het waard is, dergelijke portretten fotografeer ik in de AF-C stand met 1 (!) scherpstelpunt. Die kun je namelijk van plaats verschuiven en zo kun je altijd de scherpte hebben op de plek waar je hem wilt hebben. De meervoudige scherpstel punten gebruik ik eigenlijk alleen als het zo onvoorspelbaar is dat de camera zelf moet helpen zoeken waar het object is (bewegende vogels in de lucht bv)

Het geeft mij altijd voorspelbare foto's op met de scherpte exact daar waar ik het wil in de compositie.

[Janvis]

Als je naar de beide foto's kijkt is het probleem toch echt dat er op het verkeerde punt wordt gefocust.

Als alles goed functioneert dan heb je gelijk ja. Maar TS trekt in twijfel of de camera-lens combinatie correct focust. Dan is het antwoord waarschijnlijk niet zo simpel als op het verkeerde punt focussen. Gezien het portfolio van TS weet ze heel goed waar ze mee bezig is.

Leuk dat je de TS zo'n groot comliment geeft door te zeggen dat het (bijna) onmogelijk is dat ze een fout maakt omdat haar portfolio zo goed is, ik kan me voorstellen dat ze dat erg kan waarderen en ik zal dat ook absoluut niet gaan tegen spreken. Wel komt boven genoemde citaat redelijk lullig op me over, het voelt namelijk alsof er gezegd wordt dat mijn foto's niet goed zijn en dat ik er daardoor toch geen verstand van heb. Ik heb het maar voor me gehouden maar als ik nu de laatste antwoorden zie (incl. die van de TS) zat ik er (vermoedelijk) toch niet helemaal naast. Niet dat ik nu gelijk ofzow wil gaan halen, absoluut niet zelfs, zo zelf verzekerd ben ik op het gebied van fotografie namelijk niet, maar wou wel even aan djunclesam laten weten dat ik zijn opmerking niet zo leuk vond en me er serieus lullig om voelde.

[ReneG]

Verder een prima verhaal Rene, maar de DOF op 2 meter (wel erg kort overigens) van de 200mm 2.8 is slechts een centimeter of 2. Een centimeter of 15 is het pas bij een meter of 7 afstand (als ik de D7000 aanhou die Hannah heeft)

Voor wat het waard is, dergelijke portretten fotografeer ik in de AF-C stand met 1 (!) scherpstelpunt. Die kun je namelijk van plaats verschuiven en zo kun je altijd de scherpte hebben op de plek waar je hem wilt hebben. De meervoudige scherpstel punten gebruik ik eigenlijk alleen als het zo onvoorspelbaar is dat de camera zelf moet helpen zoeken waar het object is (bewegende vogels in de lucht bv)

Je hebt gelijk, ik heb de verkeerde waarde ingevuld. Dat had ik zelf moeten zien (maar het is al laat ). Ik heb het bovenstaande aangepast. Verder eens over portretten, die doe ik ook met 1 Af punt. Maar ik doelde daar meer op actiefotografie.

[RichardBremer]

Hannah, ik heb zelf gemerkt dat de D7000 moeite heeft om 3d tracking goed vast te houden met donkere onderwerpen c.q. donkere omgevingen. Daarnaast zit het filter mogelijk de af in de weg. Probeer eens de focus op 1 punts focus te gebruiken, af-s, en op 9 punts af-c.

Wat 3D focus tracking betreft ben ik het wel eens met ReneG, dit kost de computer in de camera erg veel moeite, zeker naarmate het aantal focuspunten groter wordt. Het is handig voor actiefotografie, maar voor stationare onderwerpen (of relatief stationair) is een single af punt zoveel sneller én accurater. Hopelijk lost dit je probleem op.

[Jur]

Mijn advies om met actiefotografie te beginnen bij een D7000 is overigens standaard AF-C, 9 punts dynamische AF. En als de D7000 AF de Lock-on instelling heeft (weet ik even niet), zet die dan uit.

D7000: Persoonlijke instelling A3 Autofocus-tracking met Lock-On instellen op Uit

[Frankie]

Prachtig hoe de focus van Hannah vooral ligt op het maken van mooie platen. Die techniek komt goed, dankzij je durf om je kwetsbaar op te stellen. Jouw hart ligt duidelijk bij fotografie. De camera, objectieven en de beheersing daarvan zie je als middel. Wat mij betreft de beste insteek. Liever eerst je talent voor beeld ontwikkelen en aan de hand daarvan je technische beperkingen oplossen. Inspirerend voor anderen, compliment ! Gaaf ook alle goede adviezen en de wil om Hannah te helpen, met name de uitvoerige hulp van ReneG.

[HannahV]

Dank allen voor jullie reacties! Heel mooi en geweldig fijn dat jullie zo behulpzaam zijn en moeite doen om mee te kijken. Ik ben er vandaag mee aan de slag gegaan, heb instellingen aangepast (AF-C, AF-S, 11 scherpstelpunten, 39 scherpstelpunten, manueel scherpstellen, Lock-on uit en weer aan, A-stand, M-stand, op 3-4-5 meter afstand staan, 10 meter, 20 meter... van f/2.8 naar f/5.6.. noem maar op) maar de ogen waren gewoon nergens scherp. Hondlief bleef er zelfs netjes voor stilstaan dus ik had even de tijd. De haren van de hals waren scherp, niet de kop (recht van voren gezien). Bij het focussen op een eend pakte hij het gedeelte van het water achter de eend, niet de eend zelf. Ik heb uiteindelijk het objectief op de d7000 body van mijn vader gezet maar hier werd ik ook niet veel wijzer van.

Ik heb de verkoper uiteraard even op de hoogte gesteld. Van het weekend misschien nog even langs Kamera Express, laten kijken wat zij ervan vinden.