Relatie Lichtsterkte en optische kwaliteit

[Léon Obers]

Mijn ervaring is dat lichtsterkere objectieven beter scoren en prettige "eigen" eigenschappen hebben.

Heb je toevallig net de goede typen getroffen. Hoeft helemaal niet zo te zijn. Bijv. de 50mm/1.4 lichtsterke lenzen van Nikon, Canon, Zeiss, zijn op bepaalde eigenschappen beslist minder dan de minder lichtsterke types.
Een Sigma 10-20mm/4.0-5.6 is op 20 mm bij volle opening (= 5.6) beter dan een Nikon 20mm/2.8 tot f 5.6 gedriafragmeerd!! (Op DX formaat).

[mikemix]

AF20/2.8 is een duidelijke uitzondering, heb deze gehad en vond hem niet super, heb ik ook altijd hier gemeld.
14-24 scoort veel beter bij volle lens opening dan de 20/2.8 3 stops gediafragmeerd.

Heb zelf de 50/1.4 en 85/1.4, scherptediepte is natuurlijk op 1.4 flinterdun, maar de eigenschappen van scherpte t.a.v. onscherpte is fenomenaal.
Heb de 50/1.8 gehad en heb ook nog de 85/1.8, kan dus goed vergelijken.
Voordeel v/d 1.4 objectieven is dat deze bij 3 stoppen diafragmeren subliem scoren maar bij vollere lensopening een bokeh en scherpte vertonen die minder lichtsterk glas nooit haalt.
Belangrijke afweging blijft ook: wat ga je ermee vastleggen?

[jpauwels]

Het is op dit moment nog even niet de bedoeling dat ik op korte termijn duur glas ga aanschaffen, ik vroeg me af hoe het zat en kon daar geen duidelijk antwoord op vinden.

Ik ga wel binnen kort mijn 28-80 vervangen voor ik denk een 18-70 en dan eerst eens goed leren fotograferen en dan als ik aan mijn grenzen zit eens nadenken over een "d300-klasse" kamera met echt goed glaswerk

[Léon Obers]

Heb zelf de 50/1.4 en 85/1.4, scherptediepte is natuurlijk op 1.4 flinterdun, maar de eigenschappen van scherpte t.a.v. onscherpte is fenomenaal.

Ja, je kunt er uiteraard fraai mee isoleren door de al gauw grote achtergrond- (en voorgrond-) onscherpte.

Heb de 50/1.8 gehad en heb ook nog de 85/1.8, kan dus goed vergelijken.
Voordeel v/d 1.4 objectieven is dat deze bij 3 stoppen diafragmeren subliem scoren maar bij vollere lensopening een bokeh en scherpte vertonen die minder lichtsterk glas nooit haalt.

Ik denk dat je een grote mate van onscherpte in de achtergrond "alleen" niet moet verwarren dat dat de "bokeh" van een lens inhoudt. Natuurlijk speelt die algemene grote mate van onscherpte mee, maar andere lensfouten en de wijze hoe de onscherpte wordt afgebeeld kunnen daarin een wezenlijk slechte invloed hebben voor de bokeh.

Voor wat betreft de 50/1.4 lens heb ik daar mijn twijfels over.
Voor wat betreft de 85mm lenzen is bekend dat de 85/1.4 erg fraai is. Echter de wijze van onscherpte van een 85/1.8 is niet veel anders vanaf een kleinere opening. Wat bij de 85/1.8 echter nogal wat roet in het eten gooit is de enigszins harde en beslist lelijke 5-kant diafragma vorm in hoge lichten.

De meeste lichtsterke objectieven hebben een hoge mate last van "Longitudinale (Axiale) Chromatische Aberratie (LoCA)". Dat vertaalt zich dan in groen-achtige kleurweergave rondom onscherpe contouren in de achtergrond (achter het focuspunt), en rood/magenta achtige kleurweergave bij onscherpe contouren in de voorgrond (vóór het focuspunt).

Het meest slechte voorbeeld wat ik daarbij ooit gezien heb is ** dit (kostbare) tele-objectief van Zeiss ** --> kijk onderaan de lineaal. (Jammer, want voor de rest is dit objectief subliem).
Het beste rondom die brandpunt ** deze macro Voigländer lens ** --> zie de lineaal. Jammer genoeg wordt die lens niet meer gemaakt (levert tweede hands ongeveer 2,5x de prijs op die het indertijd nieuw heeft gekost).

Belangrijke afweging blijft ook: wat ga je ermee vastleggen?

Dat is bijna het belangrijkste. Want je lenzen kennende op die fouten die ik hiervoor benoem, zou je voor bepaalde zaken dan beter een andere lens kunnen gebruiken.

[johan1967]

De meeste lichtsterke objectieven hebben een hoge mate last van "Longitudinale (Axiale) Chromatische Aberratie (LoCA)". Dat vertaalt zich dan in groen-achtige kleurweergave rondom onscherpe contouren in de achtergrond (achter het focuspunt), en rood/magenta achtige kleurweergave bij onscherpe contouren in de voorgrond (vóór het focuspunt).

Het meest slechte voorbeeld wat ik daarbij ooit gezien heb is ** dit (kostbare) tele-objectief van Zeiss ** --> kijk onderaan de lineaal. (Jammer, want voor de rest is dit objectief subliem).
Het beste rondom die brandpunt ** deze macro Voigländer lens ** --> zie de lineaal. Jammer genoeg wordt die lens niet meer gemaakt (levert tweede hands ongeveer 2,5x de prijs op die het indertijd nieuw heeft gekost).

Kijk, van zo'n heldere uitleg leer ik weer eens wat. Ik vraag me hierbij nog wel af in welke mate LoCA in de "echte wereld" zichtbaar is, dus niet in een laboratorium, maar echt in de praktijk.

[Léon Obers]

Lineaal is in feite al een gewoon op te nemen praktijkvoorbeeld.
Maar kijk ook eens naar voorbeelden die ik heb achtergelaten op dpreview.
http://forums.dpreview.com/forums/read. ... e=28899310
Bij die ketting is het op een klein formaat in een webpagina al op te merken. Bij andere onderwerpen moet je het beeld echt uitvergroten om het op te merken. Dus afhankelijk van je onderwerp kan het meer of minder sterk tevoorschijn komen. Het meest bij grote zwart-wit contrasten.

[johan1967]

Lineaal is in feite al een gewoon op te nemen praktijkvoorbeeld.
Maar kijk ook eens naar voorbeelden die ik heb achtergelaten op dpreview.
http://forums.dpreview.com/forums/read. ... e=28899310
Bij die ketting is het op een klein formaat in een webpagina al op te merken. Bij andere onderwerpen moet je het beeld echt uitvergroten om het op te merken. Dus afhankelijk van je onderwerp kan het meer of minder sterk tevoorschijn komen. Het meest bij grote zwart-wit contrasten.

Je voorbeelden laten inderdaad goed de LoCA zien. Dat had ik niet in die mate verwacht moet ik eerlijk zeggen. Dit is dus zeker iets om rekening mee te houden als je een objectief aanschaft. Bedankt voor je voorbeelden.

[Léon Obers]

Maar besef wel dat die LoCA niet iets is wat een zeldzaamheid zou zijn.
(Eerder een uitzondering dat een lens die beeldfouten niet heeft).
Bijna alle lichtsterke objectieven hebben er in meer of mindere mate last van gebruikt bij volle opening en zelfs nog tot 1-3 stops verder gediafragmeerd, Zeiss, Nikon, Canon.....
Het is ook typisch een verschijnsel bij veel moderne objectieven met interne AF scherpstelling. Om snel en accuraat te kunnen focussen en het gemak van een niet in lengte veranderend objectief in het ontwerp, worden dus daarmee juist DIE optische concessies gedaan.

Idem bijvoorbeeld de veel geprezen Nikkor 85mm/1.4

- - - - - -


Dat maakt juist ook dat grote onderscheid in beeldvoordracht in het voorbeeld enkele reacties terug van die 135mm/1.8 Zeiss met interne focus, tegenover de handmatig te bedienen Voigtländer 125mm/2.5
waarbij de lens bijna 2x zo lang wordt tussen oneindig en kortste instelafstand (1:1) waarbij die Voigländer overigens nog steeds wel verschillende onafhankelijk te verschuiven lensgroepen heeft in zijn ontwerp (floating elements) om zowel dichtbij als veraf goede optische kwaliteit te waarborgen. Het uitgangspunt in optisch ontwerp is echter totaal anders.




VERSUS





Juist die concessies in optische mogelijkheden die worden opgeofferd omwille van een snelle en accurate autofocus maakt dat er ook lieden zijn die specifiek voor die handmatig ontworpen lenzen blijven kiezen als het gaat om maximale optische prestaties en fraaiste beeldvoordracht. (Ook al hebben de erg lichtsterke versies daarvan net zo goed nog wel last van "LoCA" bij de grote openingen).

[iJoost]

Sommige lenzen hebben zelfs een mogelijkheid om de CA te beïnvloeden.

[johan1967]

Sommige lenzen hebben zelfs een mogelijkheid om de CA te beïnvloeden.

Joost, niet de CA maar de bokeh :

http://www.photozone.de/nikon--nikkor-a ... rt?start=2

[iJoost]

Pardon, ik bedoelde SA in plaats van CA, inderdaad. En het bokeh-verhaal is nog weer wat ingewikkelder...

DC
AF DC-NIKKOR lenses — unique NIKKOR lenses for unique portraits
AF DC-NIKKOR lenses feature exclusive Nikon Defocus-image Control technology. This allows photographers to control the degree of spherical aberration in the foreground or background by rotating the lens’ DC ring. This will create a rounded out-of-focus blur that is ideal for portrait photography. No other lenses in the world offer this special technique.

[jantom]

Het principe heb ik al gelezen: hoe lichtsterker een objectief moet zijn hoe beter ook de correctie van lensfouten moet zijn (want die komen anders storend aan het licht).
Inhoudelijk betekent het dat er wat extra lenselementen (al dan niet van bijzondere glassoorten) nodig zijn maar de correctie zal beter zijn dan mogelijk is bij een minder lichtsterk objectief.
Het kost meer materiaal, meer precisie en ook meer geld maar dat is logisch.
Er is echter een keerzijde. Canon maakte ooit een slechte beurt met een 1:0.95 lens die gewoonweg niet scherp was. Reflexies kunnen ook parten spelen.

[Léon Obers]

...hoe lichtsterker een objectief moet zijn hoe beter ook de correctie van lensfouten moet zijn (want die komen anders storend aan het licht).
Inhoudelijk betekent het dat er wat extra lenselementen (al dan niet van bijzondere glassoorten) nodig zijn maar de correctie zal beter zijn dan mogelijk is bij een minder lichtsterk objectief.

Dat de correctie beter zal zijn dan mogelijk is bij een minder lichtsterk objectief hoeft helemaal niet te zijn. Dat is juist wat ik probeer uit te leggen.
Enerzijds wordt er mogelijk meer moeite gedaan met extra lensdelen e.d. de correctie zo goed mogelijk te doen voor die hoge lichtsterkte, maar desondanks kan het nog steeds zijn dat ondanks die extra lensdelen de kwaliteit op bepaalde onderdelen nog steeds slechter kan zijn dan een minder lichtsterk objectief.

Als voorbeeld:
Een Zeiss Makro-Planar T* 50/2 is echt op alle fronten een beter objectief dan de Zeiss Planar T* 50/1,4 om maar wat te noemen.
Tja, alleen heb je met die Makro-Planar geen lichtsterkte van 1,4
(Overigens heeft de Makro-Planar 1 lensdeel meer dan de 1,4 lens).

De Nikon 85mm/1.4 is dan wel bekend om zijn bokeh, maar buiten dat heeft de 1.8 versie een betere scherpte over het hele beeldveld dan de 1.4 versie. Dus wat je op het een wint, verlies je op de andere eigenschap. Het is maar net waar iemand de nadruk op wil leggen op het soort fotografie wat iemand ermee doet.

[jantom]

Dag Léon,

Ik neem zonder meer aan dat de voorbeelden die je aandraagt ook kloppen.
Er zijn altijd wat uitzonderingen op de regel. En die eerste uitzondering die je noemt (een macro-lens) is een bijzondere lens (zoals er wel meer zijn). Een macro is meestal beter dan een gewone lichtsterkere lens maar ook daar is dan wel weer een uitzondering op te vinden.
Ik ben heel positief over hetgeen je schreef want we kunnen allemaal daarvan wat opsteken. Ik was duidelijk niet genuanceerd genoeg geweest.

[Riemke]

Eenmaal lichtsterk gewend en je wilt niet meer zonder, ook op reis. Dus daar loop ik weer te sjouwen.

Klopt Schafte ik ooit voor de vakantie de 18-200 aan, met het oog op gemakvan niet te hoeven wisselen en weing gewicht, tegenwoordig bemerk ik dat mijn fototas gevuld is met de 17-55, 70-200, 85 1.4 en 50 mm 1.4. Dus loop je inderdaad weer te sjouwen