Landerd schreef:Want,.....wie zou er toestemming moeten regelen voor de personen die gefotografeerd worden?
Stel ik wordt door een bedrijf ingehuurd als fotograaf om op een congres of ergens op een werkplek foto's te maken. Wie moet dan aan de bezoekers van dat congres of aan de werknemers op die werkplek toestemming vragen of de foto's, die er gemaakt worden, ergens gepubliceerd mogen worden?
Moet mijn opdrachtgever dat regelen aangezien hij graag wil dat er foto's gemaakt worden die hij ergens wil publiceren? Of moet ik dat regelen omdat ik degene ben die de foto's maakt?
Vooropgesteld, e.a. moet dus nog door de rechter getoetst worden, dus ik hou een slag om de arm.
In het geval dat jij werknemers namens een werkgever fotografeert is het vrij helder. De werkgever geeft de opdracht en de foto's worden namens hen gemaakt. Zij zijn dan de 'verwerkingsverantwoordelijke' en moeten daarvoor toestemming vragen aan de werknemer. Dat kunnen ze misschien wel aan jou uitbesteden (ik meen dat de wet niet specificeert hoe dat proces verloopt), bijvoorbeeld door jou toestemmingsformulieren mee te geven. Een bijzondere situatie in deze is wel dat de werkgever en werknemer in een machtsverhouding zitten. Dan kan de werkgever als verantwoordelijke niet zomaar een beroep doen op 'toestemming'; de werkgever kan nl. druk uitoefenen om die foto te laten maken. Toestemming moet vrijelijk en zonder druk worden gegeven, anders heeft deze geen waarde. Verder zal vooraf duidelijk moeten worden gemaakt aan de werknemers waar de foto's voor worden gebruikt, en daar moeten ze expliciet toestemming voor geven. Je mag die foto's ook niet zomaar voor andere doeleinden gebruiken.
Dan is nog de vraag of je in deze situatie een 'verwerker' bent. Normaal gesproken zou je als jij persoonsgegevens verzamelt een verwerkersovereenkomst af moeten sluiten met de verantwoordelijke (het bedrijf). Maar als fotograaf behoud je vaak wel auteursrecht op je foto en heb je in die zin waarschijnlijk ook een zwaarwegend belang om die foto's te bewaren (= opslaan). Maar publiceren is een ander verhaal, dat mag je niet zonder toestemming. Maar feitelijk mocht dat toch al niet zonder toestemming als de persoon het hoofdonderwerp is (portetrecht). Dus misschien is een verwerkersovereenkomst niet strict nodig voor opslag, maar waarschijnlijk wel voor publicatie (dit is een erg grijs gebied).
In de praktijk zal dit overigens wel meevallen. Waarschijnlijk heb je een contractje, daar staat waarschijnlijk al globaal in wat er met de foto's wel en niet mag worden gedaan. Dat zal wellicht wat explicieter moeten worden gemaakt en er komen waarschijnlijk wat extra clausules bij t.b.v. de verwerkersovereenkomst (die mag nl. in een gewone overeenkomst geïntegreerd worden). Het betekent dus dat je duidelijkere afspraken moet maken en dat je je daar ook echt aan moet houden. En als je een werknemer tegenkomt die duidelijk niet op de foto wil, gewoon niet doen.
Een congres is een ander en minder helder verhaal. Wat in ieder geval moet, is dat de opdrachtgever aangeeft dat er foto's gemaakt kunnen worden en voor welk doel. Dit moet helder en duidelijk gecommuniceerd worden naar de aanwezigen toe. Dan kun je ook redelijkerwijs de foto's [url]maken[/url]. Maar hoe dan verder? Elke bezoeker voor toestemming laten tekenen kan op kleine schaal, maar op grote schaal wordt dat lastig; niet zozeer het vragen om toestemming, maar om dat achteraf uit te filteren (want wie is wie?). Hoe daarmee om te gaan is nog niet geheel duidelijk. Sprekers etc. op congressen is dan wel weer makkelijk, want dat is maar een beperkt groepje die je gericht om toestemming kunt vragen (en de organisatie kan dat vooraf contractueel ook regelen). Wat ook duidelijk is, is dat wanneer het minderjarigen betreft je zéker toestemming nodig hebt.
Maar dat is dus het maken van de foto's. Qua publicatie, waar het een nieuwsitem of journalistiek item betreft, dat mag (al kun je niet zomaar alles tot journalistieke of artistieke uiting bombarderen, die criteria zijn strenger dan menigeen denkt). Een paar representatieve foto's van het congres met begeleidende tekst in een regionale of landelijke krant zal mogen, mits dat de betrokkenen niet onredelijk belast worden (geen foto's met bezoekers van een Kama Sutra beurs of iets dergelijkes dus...). Maar je kunt die foto's (met herkenbaar publiek) niet zomaar even inzetten voor bijvoorbeeld een marketing campagne of op je website gooien.
De verantwoordelijke zal per geval vóóraf een afweging moeten maken of de organisatie een zwaarder wegend belang heeft dan dat van de perso(o)n(en) wiens foto je publiceert. En dat moeten ze dan ook nog documenteren. Documenteer je dat niet, dan mag het sowieso niet. Feitelijk moet men zichzelf dus vóóraf afvragen of de privacy van de persoon minder zwaar weegt dan het belang van de organisatie. Dat is dus wezenlijk anders dan een publicatie waar een persoon herkenbaar in beeld komt op basis van portretrecht, waar de persoon ten eerste hoofdonderwerp moet zijn en men ten tweede toetst of het iemand onredelijk belast. Want wat zou je antwoord zijn als ik vraag: "Wat is belangrijker, de privacy van een persoon of het reclamefoldertje van het bedrijf?" Maar ook die grens is nog verre van helder, dus we zullen moeten afwachten wat een rechter ervan zegt.
Mag je de foto's als fotograaf zelf dan wel publiceren? Niet geheel duidelijk. Maar ik vermoed dat veel organisaties hun voorwaarden zullen aanscherpen en in dit soort situaties een bepaling op zullen nemen dat de foto's niet gepubliceerd mogen worden zonder een bepaalde vorm van toestemming. Of slechts in beperkte (privé) kring. En als je daarvoor tekent, heb je je daaraan te houden.
Maar dit gedeelte is vooralsnog nog allemaal koffiedik kijken. Zelfs de AP weet nog niet precies hoe dit uiteindelijk uit gaat pakken...