NCN Forum

Gisteren was ik een beetje aan het experimenteren met het maken van foto's met een volledig open diafragma (in dit geval 2.0). Daarbij maakte ik o.a. onderstaande foto waarbij een donker onderwerp op de voorgrond wordt gevolgd door een boom met takken tegen een erg lichte lucht. Dit is het resultaat (let niet op compositie ):





En een crop van de linkerbovenhoek op zo'n 100%:



Nu vraag ik me af of dit bolletjes-beeld inderdaad wordt veroorzaakt door de zogenaamde Longitudinal chromatic aberration waarover ik de laatste tijd wel eens wat heb gelezen. En zo ja, is dit dan een normaal verschijnsel bij open diafragma bij lichtsterke objectieven?. Het treedt trouwens lang niet altijd op bij diafragma 2.0 heb ik bemerkt. Alleen in dit specifieke voorbeeld zag ik het in deze mate terug. Meestal is het veel minder opvallend.

Overigens was het verschijnsel zo goed als verdwenen na diafragmeren naar 4.0 - 5.6

Als ik het verder goed heb begrepen zijn zogenaamde APO-objectieven zodanig geconstrueerd dat dit verschijnsel zich niet voor zou doen. Of is dat te simpel gesteld?

johan1967 schreef: Nu vraag ik me af of dit bolletjes-beeld inderdaad wordt veroorzaakt door de zogenaamde Longitudinal chromatic aberration waarover ik de laatste tijd wel eens wat heb gelezen. En zo ja, is dit dan een normaal verschijnsel bij open diafragma bij lichtsterke objectieven? Het treedt trouwens lang niet altijd op bij diafragma 2.0 heb ik bemerkt. Alleen in dit specifieke voorbeeld zag ik het in deze mate terug. Meestal is het veel minder opvallend.

Die Longitudinal chromatic aberration is hooguit terug te zien in die groenige kleurrandjes. Daar moet ik overigens voorzichtig in zijn, want de opname clipt in alle kanalen bij de hoge lichten waardoor de kleur in dit geval op die grenswaarden en er net onder kan gaan afwijken.

Dat bolletjes-beeld is de weergave van het bokeh bij volle diafragma-opening van de kleine openingen door het gebladerte waarbij lensfouten als sferische aberratie meespelen en de niet mooi ronde opening van de lens bij volle opening vanuit de randen en hoeken bekeken waarbij de opening een meer katachtige oog opening heeft.
http://www.vanwalree.com/optics/spherical.html
http://www.vanwalree.com/optics/vignetting.html Zie onderwerp "Cat's eye effect", als resultaat van die afbeelding met die 4 Zeiss Planar lenzen, waarbij de lens van een beetje schuin bekeken de opening twee halve bogen geeft.

Idem bolletjes effect Voigtländer Nokton 58mm/1.4 op volle opening:
http://www.fotograaf.cc/ftp/lens/58@14_4a.jpg
http://www.fotograaf.cc/ftp/lens/58@14_4c.jpg

johan1967 schreef: Overigens was het verschijnsel zo goed als verdwenen na diafragmeren naar 4.0 - 5.6

Als ik het verder goed heb begrepen zijn zogenaamde APO-objectieven zodanig geconstrueerd dat dit verschijnsel zich niet voor zou doen. Of is dat te simpel gesteld?

Dat het bokeh verandert of de wijze zoals die bolletjes worden weergegeven bij kleinere diafragma's kan inderdaad goed. Enerzijds door de verbetering van de lens-kwaliteiten, anderzijds door de grotere scherptediepte zullen openingen minder "uitwaaieren" en scherper getekend zijn, zodat de wijze van onscherpte in de vorm minder gaat opvallen. Bovendien verdwijnt na pakweg 2 stoppen dat "Cat's eye effect".
De weergave van die bolletjes hoeft op zichzelf geen direct verband te hebben met APO of niet APO. Maar meestal zijn die eigenschappen ook een stuk fraaier omdat sferische aberratie wellicht beter is gecorrigeerd.

APO staat voor correctie van 3 basiskleuren waarbij kleurrandjes rondom contouren aan randen en hoeken worden vermindert of vermeden:
http://en.wikipedia.org/wiki/Apochromat

Een goede APO-lens heeft ook weinig last van Longitudinal chromatic aberration.
De kleurverschuiving voor- en achter het scherpstelpunt.
http://www.photozone.de/images/8Reviews ... 25/lca.jpg
http://www.photozone.de/canon-eos/267-v ... rt--review
Versus:
http://www.photozone.de/images/8Reviews ... lo_f18.jpg
http://www.photozone.de/Reviews/47-sony ... _za_135_18

Dit objectief is een van de best gecorrigeerde APO lenzen, de correctie loopt door tot in het IR en UV gebied:
http://www.coastalopt.com/mmapomacro.html
Kost ook navenant.

Léon,

Bedankt voor je uitgebreide deskundige reactie. Ik heb de links uit je post eens bekeken en ik moet zeggen dat het nog niet zo'n eenvoudige materie is.

Als ik het goed begrijp gaat het hier niet zozeer om longitudinal chromatic aberration, maar meer om sferische abberaties en het katzeye effect. Ik heb de afgelopen dagen nog eens op internet rondgesnuffeld en als je op forums naar topics kijkt waarbij foto's worden getoond met een volledig open diafragma dan zie je het (blauwe) bolletjes-effect eigenlijk altijd wel terug zodra er sprake is van hoge lichten in de achtergrond met daarbij bomen of struiken. Zo vreemd is dit verschijnsel dus blijkbaar niet. Deze thread bevat diverse voorbeelden hiervan:

http://www.nikoncafe.com/vforums/showth ... p?t=191178

In ieder geval vind ik dit voor mezelf goed om te weten.

Léon Obers schreef:Daar moet ik overigens voorzichtig in zijn, want de opname clipt in alle kanalen waardoor de kleur in dit geval op die grenswaarden en er net onder kan gaan afwijken.

Wat wordt eigenlijk bedoeld met "clippen"?

johan1967 schreef:Wat wordt eigenlijk bedoeld met "clippen"?

Dat je met je belichting tegen de grenzen van het histogram loopt. Meestal is dat in de hoge lichten, dus helemaal rechts op je histogram. Dat kan dus in één of meer van de kleurkanalen gebeuren. Je camera kan dat tonen als knipperende stukken op het schermpje achterop ("hoge lichten").

OK. Bedankt voor de toelichting Patrick.