NCN Forum

Ik lees heel lang mee en ben sinds kort clublid. Ik zit al een poosje met een vraag, c.q. waarneming. Er zijn op dit forum leden, die ongelooflijk veel kennis hebben van fotografie, de theorie, de kennis van diafragma en sluitertijden, de compositie en wat dies meer zij. Het valt me op, dat deze leden heel veel tijd steken in het becommentariëren van geplaatste foto's of het geven van antwoorden op gestelde vragen. Ze doen dit altijd op een hele positieve manier met (naar mijn mening) de intentie hun kennis te delen en ter beschikking te stellen van beginners. Dit vereist geduld, een positieve instelling en men moet ook nog eens didactisch zijn. Van deze mensen heb ik al veel geleerd. Er zijn ook leden die kortweg zeggen: Die foto vind ik niets, het is een kiekje en stelt verder niets voor. Daar ga ik snel aan voorbij. De eerste categorie is voor mij heel waardevol. Zie deze thread: http://www.nikon-club.nl/forum/viewtopi ... d1f4ca2d96 Eelco en Monique, nogmaals dank.

Nu kom ik eigenlijk tot de kern van mijn betoog. Wanneer je positieve instructies krijgt, met uitleg van zaken, dan is dat alleen maar heel waardevol. Maar, is er ook niets zoiets als: Een eigen smaak? Hiermee bedoel ik te zeggen, dat wanneer iemand een foto becommentarieert met de opmerking: "Te licht, te donker, te veel gecropt of te weinig gecropt". Is dit dan niet subjectief? Is het niet zo, dat wat ik mooi vind qua kleuren, licht of donker zijn, mijn smaak is? Wanneer is een foto mooi, wanneer is de foto niet mooi. Is de fotograaf niet degene die de opname maakte met een bepaald doel voor ogen? Is het niet zo, dat hij/zij opnamen zodanig bewerkte dat de de kleurstelling naar eigen smaak is gemaakt?

Ik stel deze vraag, omdat ik soms het commentaar op bepaalde foto's niet helemaal begrijp en dan denk ik: Wat zou de fotograaf in gedachten gehad hebben, toen hij deze opname maakte?

Maak geen denkfout. Ik waardeer dit forum ongelooflijk Ik heb al heel veel geleerd en blijf leren en de mensen die hun tijd steken in het helpen van hen die nog niet zo ver zijn, kunnen niet genoeg geprezen worden. Het was alleen maar een vraag en ik filosofeerde een beetje. Kan er ook niets aan doen, ik ben Hindu! Schijnt er bij te horen

Hallo Joyce,

Een positief stukje wat je geschreven hebt.
Inderdaad zijn er een aantal leden die heel veel kennis van zaken hebben zowel technisch als artistiek.
En zij steken heel veel tijd in het beantwoorden van vragen.
Jij noemde Eelco en Monique, daar ben ik het helemaal mee eens.
Maar ik denk ook aan Léon Obers, Arthur van Uden, Frederix, Skippy en Trump en ja ik zal er nog wel een paar vergeten zijn.
Daar mijn excuses voor
Ook achter de schermen wordt heel hard gewerkt om deze site goed te laten draaien.
Ook daar mijn complimenten voor

Maar nu om terug te komen op je vraag, ik denk dat bepaalde zaken een persoonlijke smaak is, maar bepaalde zaken wil je natuurgetrouw weergeven.
Ik denk bij portret opnames dat de huidtint natuurlijk moet overkomen (tenzij je een speciaal effect wil bereiken).
Een groen of blauwzweem is ook niet mooi.
Qua compositie is er de regel van 1/3, dit is een regel maar niet bindend.
Soms kan een centrale opstelling mooi zijn maar meestal als men de regel van 1/3 toepast wordt de foto interessanter.
Het is ook de vraag wat je fotografeert en met welk doel.
Een muntenverzameling zit je met bepaalde gegevens en zal de regel van 1/3 niet opgaan, evenzo met laatst die chinese beeldjes stonden ook centraal maar wel goed gedaan.
Het is een kwestie van leren zien en op attent gemaak worden om dingen te gaan zien.
Maar met fotografie kan je heel creatief zijn en vaak kan je een onderwerp op vele manieren benaderen en wat de mooiste manier is, dat mag ieder voor zich uitmaken.

Groetjes George

Hallo Joyce,
Bedankt voor je goede vraag.
Vergelijk foto's eens met huizen.
Wanneer is een huis goed? Als mensen er graag in wonen. Randvoorwaarden waaraan elk huis in principe moet voldoen, zijn: dat het dak niet lekt; dat de vloeren recht zijn; dat de ramen niet tochten en de deuren niet knellen of kieren; en nog zo wat. Toch zijn huizen die als enige verdienste hebben dat ze aan deze technische voorwaarden voldoen, niet per definitie het aantrekkelijkst. Mensen willen sfeer, karakter, uitzicht, rust, goede verbindingen, een tuin, de stad dichtbij, etc. Soms nemen ze daarvoor een lekje of kiertje voor lief. Soms verkopen ze zich zelfs aan een romantische bouwval.
Wat is een scheve vloer of een lekkend dak in een foto? Slechte belichting zonder contrast, of met uitgebeten hooglichten of dichtgeslagen donkere partijen; een compositie die de aandacht niet richt op het belangrijkste, maar afleidt of verstrooit; gebrek aan scherpte waar die wel nodig is; kleurzwemen die met het onderwerp niets te maken hebben; en nog zo wat. Kortom: alles wat afbreuk doet aan de foto.
Zulke objectieve gebreken hoeven niet per se afbreuk te doen aan de foto. Een foto kan ook ontroering, een nieuwe kijk, een lach, een schok van herkenning, verbazing of afschuw of wat ook bij de kijker teweeg brengen ondanks en soms zelfs dankzij (enkele van) zulke 'gebreken'. Overtuigingskracht, daar gaat het om. Onmacht en onkunde zijn soms ontroerend, maar zelden overtuigend. Hoe beter je de fotografische techniek beheerst, des te overtuigender je met fotografie je visie kunt overbrengen.
De vraag is hoe je mensen verleidt in je foto's te komen wonen om van het uitzicht te genieten.
Wat is hier objectief en wat niet? Of een dak lekt, kan iedereen of in elk geval iedere goede aannemer vaststellen. Of je daarom het hele huis niet hoeft, is een afweging voor de koper/eigenaar waarin 'smaak' een rol speelt.
Hopelijk heb je hier wat aan.
Groet,
Paul

Ik denk dat je de zaak moet splitsen in twee delen.

1. Techniek. Overbelicht, onderbelicht, niet functioneel scheef, verkeerde witbalans, etc. zijn wat mij betreft nooit goed tenzij je een bepaald effect wilt bereiken.

2. Smaak. Hoewel er "regels" zijn voor wat betreft compositie en dergelijke, zijn het geen vaste wetten. Hier kan je je creatieve ei kwijt. Gelukkig; ik moet er niet aan denken dat iedereen na een stadswandeling met dezelfde foto's terugkomt! Aan de andere kant kan je natuurlijk niet alles onder "creativiteit" goedpraten. Er zijn gewoon hele slechte foto's die echt niet goed te praten zijn. Ook dat gelukkig, want anders zouden we het alleen over de techniek kunnen hebben.

Kijk, hier heb ik al heel veel antwoorden gekregen op mijn vraag/overdenking. Natuurlijk is een foto die bewogen, te licht, of te donker is, in de meeste gevallen te categoriseren onder de noemer "mislukt". Ik zeg met opzet mislukt en niet "slecht". Het lekkende dak vind ik een uitstekende vergelijking, omdat dit ons is overkomen. Wij hebben een oude (gerestaureerde) boerderij, waar zowel mijn echtgenoot als ik, het hart aan verpand hebben. Het hebben en onderhouden van deze boerderij slokt zoveel tijd op, dat we vaak niet aan andere dingen toekomen. Het dak (een rieten kap) werd dusdanig slecht, dat het inderdaad begon te lekken. We hebben er een nieuw dak op laten zetten en houden nu nog meer van onze "oude boerderij Mijn man zegt altijd, dat hij met zijn voeten eerst, de poort uit gaat!

Dan kom ik op de splitsing van Patrick. De technische kant, die moet inderdaad helemaal in orde zijn en wat mij betreft, is hier geen discussie over.

Het tweede gedeelte spreekt me aan. Als wij met onze groep naar een bepaalde plaats gaan om te fotograferen, dan zie je het verschil in benadering en dat is wat mij betreft het unieke aan het geheel. Het invullen op jouw eigen manier, dat is iets dat helemaal van jezelf is. Wat jij heel mooi vindt, kan een ander spuuglelijk vinden. Daar had ik het in eerste instantie over. En als ik dan jullie commentaar lees, dan denk ik dat we mogen concluderen we eigenlijk hetzelfde denken over dit onderwerp.

Desalniettemin, houd ik me graag aanbevolen voor tips en positieve opmerkingen. Ik haal de kennis waar die zit

Blacksheep schreef: Nu kom ik eigenlijk tot de kern van mijn betoog. Wanneer je positieve instructies krijgt, met uitleg van zaken, dan is dat alleen maar heel waardevol. Maar, is er ook niets zoiets als: Een eigen smaak? Hiermee bedoel ik te zeggen, dat wanneer iemand een foto becommentarieert met de opmerking: "Te licht, te donker, te veel gecropt of te weinig gecropt". Is dit dan niet subjectief? Is het niet zo, dat wat ik mooi vind qua kleuren, licht of donker zijn, mijn smaak is? Wanneer is een foto mooi, wanneer is de foto niet mooi. Is de fotograaf niet degene die de opname maakte met een bepaald doel voor ogen? Is het niet zo, dat hij/zij opnamen zodanig bewerkte dat de de kleurstelling naar eigen smaak is gemaakt?

Uiteraard zit er een zekere marge in wat de een mooi vind en wat de ander. Toch is het een en ander zeker wel onder te brengen in laten we zeggen een algemene deler, simpel omdat waarnemingen die mens en dier doen een zekere natuurlijke basis en balans hebben. Voor ieder mens is dat in basis hetzelfde, zo zit de evolutie nu eenmaal in elkaar. Ik denk dat ieder stapelgek zou worden als de lucht boven ons de meeste tijd knalrood zou zijn. Terwijl we met een lichtblauwe hemel daar weinig moeite mee hebben.

Daarnaast ontwikkelt een mens wel of niet meer vaardigheden om zich bewuster te zijn van de dingen om ons heen. Dat kan heel breed zijn. Iemand die veel mediteert krijgt mogelijk een dieper prettig welbehagen binnen de bewustwording van het leven, dan een ander die er nooit mee bezig is en alleen gericht is op materiële zaken. Een zekere "training" om de ander daarin te begrijpen als je met elkaar communiceert is wel nodig als die ander daar veel meer ervaring in heeft.

Je hoeft geen Neerlandicus te zijn om een boek te kunnen begrijpen, maar je zult in ieder geval wel enigszins de Nederlandse taal moeten beheersen om een boek te kunnen lezen, in je op te nemen, te begrijpen en over de inhoud met anderen daarover van gedachten te kunnen wisselen. Dat de een liever Mulisch leest en een ander Wolkers of Herman Brusselmans zijn persoonlijke verschillen. Maar los daarvan zal elke schrijver zich toch enigszins houden aan een aantal basisregels binnen een taal, anders is het niet te lezen, begrijpt een ander het niet.

Je hoeft geen componist te zijn om muziek te kunnen waarderen. Maar iemand die laten we zeggen op de muziekschool heeft gezeten of zich meer heeft verdiept in muziekstijlen, ritme en muziekgeschiedenis, meer getraind is zal makkelijker in staat zijn de verschillende uitvoeringen van muziekstukken te kunnen beoordelen, in de onvolkomenheden erin, dan iemand die alleen "klanken" in zich opneemt. Of de een nu meer van jazz houdt, de ander van klassiek, rock, hiphop of blues zijn persoonlijke voorkeuren. Onafhankelijk van de voorkeur zal er toch van muzikaliteit sprake moeten zijn en van zuiver gespeelde noten. Slecht gespeelde rock is net zo slecht als slecht gespeelde klassieke muziek.

Ook bij fotografie heb je als het ware een aantal zaken die fotografisch "muzikaal" gezien ook aan een aantal basisvoorwaarden moeten voldoen om door mensen emotioneel het meest te laten aansluiten bij hun opnemingsvermogen in het meest gewaardeerde beeld.

Ik kan me helemaal vinden in Patrick's betoog, waarin hij techniek en smaak splitst. Techniek is iets objectiefs. Smaak verschilt. En daaronder valt ook iets als een cropfactor ('uitvergroten' zeiden we vroeger ) of een beetje meer naar links of rechts. Ik vind dit forum hartstikke leuk om te doen, omdat ik soms mensen kan helpen, maar evengoed ook mijn mening kan bijstellen aan foto's die ik onverwacht prachtig vind!

JacTrum schreef:Ik kan me helemaal vinden in Patrick's betoog, waarin hij techniek en smaak splitst. Techniek is iets objectiefs. Smaak verschilt. En daaronder valt ook iets als een cropfactor ('uitvergroten' zeiden we vroeger ) of een beetje meer naar links of rechts. Ik vind dit forum hartstikke leuk om te doen, omdat ik soms mensen kan helpen, maar evengoed ook mijn mening kan bijstellen aan foto's die ik onverwacht prachtig vind!

Dus Jac, is het beoordelen van foto's, wanneer je de technische kant uitsluit, inderdaad subjectief.De adviezen en tips van de door Mike genoemde (en niet genoemde ) leden, zijn dus veelal gebaseerd op de objectieve kant van het verhaal: De technische kant. En die is o, zo waardevol. Daar leert men van. Het subjectieve, de artistieke benadering van de opname is dus aan de smaak van de fotograaf. Ergo: De mensen die de tips op het technische vlak geven, worden door mij enorm gewaardeerd. Mensen die vinden dat de foto lelijk is, omdat hij niet aan hun smaak voldoet, zouden zich misschien moeten misschien realiseren, dat hun mening niet zaligmakend is en soms kwetsend?

Blacksheep schreef:Het subjectieve, de artistieke benadering van de opname is dus aan de smaak van de fotograaf. Ergo: De mensen die de tips op het technische vlak geven, worden door mij enorm gewaardeerd. Mensen die vinden dat de foto lelijk is, omdat hij niet aan hun smaak voldoet, zouden zich misschien moeten misschien realiseren, dat hun mening niet zaligmakend is en soms kwetsend?

Nee, zo werkt het niet helemaal. Er is natuurlijk wel zoiets dat algemeen geaccepteerd wordt als "mooi". Het is dus niet zo dat als jij iets mooi vindt, en wij niet, dat wij het niet snappen of zo.

Dat "kwetsend" kan ik overigens niet helemaal plaatsen. Als iemand eerlijk z'n mening geeft, dan probeer ik te zien wat hij/zij bedoelt, en kijk ik of ik daar eventueel iets mee kan te doen. Kwetsen kan je bij mij alleen doen als je op een onbehoorlijke manier foto's gaat afkraken. Maar als je op een normale manier aangeeft wat er volgens jou mee mis is, dan kan je bij mij wel een paar potjes breken. Ik ga er sowieso altijd vanuit dat als iets er wat rot staat, dat het waarschijnlijk niet zo bedoeld is.

Ik vind dit wel een leuke discussie. Ik ken kunstenaars die zich van de hele wereld geen bal aantrekken en alleen maar doen wat ZIJ mooi vinden. Die sterven uiteindelijk onbekend en onbemind, maar met een zeker weten dat hun integriteit als kunstenaar tot het laatste moment als een huis bleef staan. Die komen dus in de kunstenaarshemel Maar de meesten zullen toch iets willen produceren wat bij het gros van de menigte in de smaak valt. Daar zijn - ook binnen de fotografie - wel een aantal regels voor te vinden. Maar smaken verschillen gelukkig, dus ik zal niet gauw zeggen dat een foto helemaal niks is. Ik vind dat je ook een beetje rekening moet houden met het niveau van de fotograaf. Een beginner zal ik eerder prijzend 'toespreken' en wat tips geven voor verbetering dan een gevorderd fotograaf (voor zover ik dat weet natuurlijk). En het blijft een feit dat smaken verschillen. Over een technisch mislukte foto kan ik zeggen dat ' ie niet best is; maar van een foto die technisch goed is maar me verder niet aanspreek zal ik alleen opmerken dat IK hem niet zo mooi vind, wat anderen vrij laat er hun eigen oordeel over te geven. Veel van de tips zitten overigens in de hoek van 'iets meer uitvergroten zou de foto wellicht sprekender maken' of 'een beetje meer contrast lijkt me mooier'.
Ik vind niet dat erg veel kritikasters op deze site zich schuldig maken aan afkraken, hoewel je die er soms wel bij hebt zitten. In het algemeen leren we hier van elkaar en dat is toch hartstikke leuk?

Patrick schreef:
Dat "kwetsend" kan ik overigens niet helemaal plaatsen. Als iemand eerlijk z'n mening geeft, dan probeer ik te zien wat hij/zij bedoelt, en kijk ik of ik daar eventueel iets mee kan te doen. Kwetsen kan je bij mij alleen doen als je op een onbehoorlijke manier foto's gaat afkraken. Maar als je op een normale manier aangeeft wat er volgens jou mee mis is, dan kan je bij mij wel een paar potjes breken. Ik ga er sowieso altijd vanuit dat als iets er wat rot staat, dat het waarschijnlijk niet zo bedoeld is.

Ik ook. Gelukkig maar, want anders ben je steeds bezig met te denken dat iemand het "slecht" bedoelt.

JacTrum schreef:Ik vind dit wel een leuke discussie. Ik ken kunstenaars die zich van de hele wereld geen bal aantrekken en alleen maar doen wat ZIJ mooi vinden. Die sterven uiteindelijk onbekend en onbemind, maar met een zeker weten dat hun integriteit als kunstenaar tot het laatste moment als een huis bleef staan. Die komen dus in de kunstenaarshemel Maar de meesten zullen toch iets willen produceren wat bij het gros van de menigte in de smaak valt. Daar zijn - ook binnen de fotografie - wel een aantal regels voor te vinden. Maar smaken verschillen gelukkig, dus ik zal niet gauw zeggen dat een foto helemaal niks is. Ik vind dat je ook een beetje rekening moet houden met het niveau van de fotograaf. Een beginner zal ik eerder prijzend 'toespreken' en wat tips geven voor verbetering dan een gevorderd fotograaf (voor zover ik dat weet natuurlijk). En het blijft een feit dat smaken verschillen. Over een technisch mislukte foto kan ik zeggen dat ' ie niet best is; maar van een foto die technisch goed is maar me verder niet aanspreek zal ik alleen opmerken dat IK hem niet zo mooi vind, wat anderen vrij laat er hun eigen oordeel over te geven. Veel van de tips zitten overigens in de hoek van 'iets meer uitvergroten zou de foto wellicht sprekender maken' of 'een beetje meer contrast lijkt me mooier'.
Ik vind niet dat erg veel kritikasters op deze site zich schuldig maken aan afkraken, hoewel je die er soms wel bij hebt zitten. In het algemeen leren we hier van elkaar en dat is toch hartstikke leuk?

Dus wat ik reeds eerder zei: Eigenlijk zijn we het met elkaar eens. Die kunstenaarshemel lijkt me trouwens heel saai hoor. Al die verongelijkte kunstenaars die zich miskend voelen! De discussie die ik opgestart heb, was niet bedoeld als kritiek, alleen maar om die discussie op gang te brengen en te kijken hoe anderen er tegenaan kijken. Ik zag laatst een powerpointpresentatie van een inheemse stam, die zich helemaal beschildert. De vraag was: zijn dit primitieve kunstenaars, of zijn de kunstenaars primitief? Wie zal dit beoordelen? Ik vond het niet mooi, maar ik kan me niet voorstellen dat de mensen van die stam het lelijk vinden en zich toch zo beschilderen/toetakelen. Dat is dus het subjectieve.

Gisteren op de cursus compositie, van Pieter van Leeuwen, heel wat geleerd over wat "men" ziet op een foto, en niet iedereen kijkt hetzelfde naar een foto.
Maar er zijn dus wel degelijk wetenschappelijk onderbouwde of bewezen technieken om een compositie goed of minder goed te doen overkomen. Perfect om je foto's te verbeteren, maar ook hier geldt smaken verschillen.

De technische kant spreekt voor zich.

peturbo schreef: Maar er zijn dus wel degelijk wetenschappelijk onderbouwde of bewezen technieken om een compositie goed of minder goed te doen overkomen. Perfect om je foto's te verbeteren, maar ook hier geldt smaken verschillen.

Nu haal je toch weer twee dingen door elkaar, want hiermee koppel je wetenschappelijk onderbouwde of bewezen technieken als beeld aan die onderbouwing voldoet, aan smaak, en dat is het dus juist niet.

Zoals eerder door mijzelf in een reactie hierboven aangehaald voldoet ons gezichtsvermogen aan een aantal biologisch gegeven voorwaarden en is het resultaat van de evolutie. Onze ogen zoeken altijd naar een balans. Al heel simpel waar te nemen voor wat betreft helderheid. Wordt het lichter sluit de iris van je ogen, wordt het donker, opent die zich. Maar ook in het meer complexe gegeven van kleuren en vorm, zoekt een mens / het oog, hoe gek het ook klinkt, ook naar een balans. Voor wat betreft die balans in de meer complexe gegevens een voorbeeld wat eenieder ook nog wel makkelijk kan testen.

Ons oog zoekt naar een balans in kleur en compenseert daar waar er sprake is van een kleurdominante. Ontsteken we 's avonds een kunstlicht lamp-peertje ziet er dat vrij "wit" uit. Steken we diezelfde lamp overdag aan bij een somber grijze wolkenlucht, lijkt die lamp ineens een stuk rood/geler te zijn dan 's avonds. Dus 's avonds binnen bij gloeilamplicht, wanneer het licht erg rood/geel van tint is, zien we dat lang niet zo rood/geel als overdag.
Zoals onze ogen zich 's avonds aanpassen, een correctie uitvoeren op het warme licht, zo gebeurd dat overdag ook wanneer het licht erg koel/blauw van karakter is. Die voortdurende correctie is een proces waar enige tijd mee gemoeid is.
Een meer hilarisch testje om die verschillen waar te nemen kun je doen, door 's zomers in een met zon beschenen oranje tent te zitten. 20 minuten in het tentje zitten, en dan in één klap uit het tentje naar buiten, en dan naar de kleuren om je heen kijken. De eerste 10-20 seconden zie je totaal andere kleuren omdat de ogen nog ingesteld zijn op de oranje tint van binnen in de tent en hersenen daar een correctie op hebben gegeven. Die is in eerste instantie nog niet hersteld op de situatie buiten.

Maar ook bijv. onze kijkrichting is bepalend hoe we vorm beoordelen. Wij schrijven van links naar rechts. Dat is niet omdat er toevallig iemand het leuk vond om dat op die wijze een schrift te gaan samenstellen, maar komt voort uit een biologisch gegeven vanuit het beleven van de mens en tekenen. Kijken we echter naar andere culturen bijv. in China, is het schrift volledig anders van boven naar onder, en ik dacht ook bovenaan rechts beginnend. Wetenschappelijk gezien is er een klein verschil in de ontwikkeling of dominantie van de linker en rechter hersenhelft tussen Westerse en Oosterse bevolkingsgroepen. Dus daar ligt een iets ander balans. Dat vormt de grondslag voor net iets andere richting bij ontwikkeling in beleving, taal, vorm, muziek. In de Westerse wereld vind je daarom ook andere toonladders dan in Oosterse muziek.

Vanuit die biologische balans ligt dus al een heleboel besloten als basis hoe we tegen zaken aankijken. Die basis vormt ook de kern vanwaar wetenschappelijk onderzoek start in de context van kleurenleer, vorm, compositie, taal, muziek. Dan heb je verder nog de persoonlijke ontwikkeling van mensen die zich trainen en toeleggen op allerlei vormen van expressie om zich meer bewust te zijn in die verschillende takken van het waarnemen en dat nog verder uitbouwen. Met die verdere ontwikkeling is er ook een sterkere bewustwording als daarin zaken dan niet meer kloppen. Die ervaring is "expertise".

Als iemand flink vals zingt, wordt dat door de meeste mensen wel opgemerkt en als niet prettig ervaren. De meeste mensen vinden dat iemand dan gewoon echt slecht zingt tegenover iemand die dat wel zuiver kan doen. Dat is niet een kwestie van smaak, maar het klopt niet met het natuurlijke gegeven van klanktoonladders in onze biologische evolutie zoals we geluid ervaren. De een heeft al een natuurlijk goed ontwikkeld luister- en zangvermogen / talent. De ander in het geheel niet en zal er na veel oefening, bestudering en training daar nog niet veel beter in worden.

Als de verschillen kleiner worden in het vals zingen, krijg je al steeds meer groepen die op een gegeven moment de verschillen nauwelijks of niet meer opmerken. Zeker als je dan nog een heel koor hebt, of een orkest en er zitten een paar wat minder goede muzikanten tussen, wordt dat door velen al niet meer opgepakt. Maar de dirigent die zichzelf getraind heeft in het beluisteren van muziek. Valt elk nootje, elk individu wat het net niet zo goed ten uitvoer brengt door de mand. De muzikanten eromheen ook nog wel. Bij kleinere groepjes participeren muzikanten op de ander als die een klein foutje maakt en proberen ze dat foutje zo mogelijk te camoufleren met feitelijk een kleine improvisatie dan wat er eigenlijk gespeeld had moeten worden.
Gewone luisteraars die naar die muzikanten luisteren hebben dit soort onderlinge muziekcorrecties meestal niet eens in de gaten. Maar het is wel de expertise van die muzikanten die op een hoger plan die verschillen nog steeds onderkennen en proberen dat in de toekomst beter te doen.
Laten we niet de fout maken dat degene die een slecht ontwikkelt luistergevoel heeft, te laten oordelen over mensen die een zeer goed ontwikkeld zang- (en luister)vermogen hebben, door dat weg te zetten als "een verschil in smaak". Dat is nog steeds niet een kwestie van smaak. Smaak is dat de een Jazz meer prefereert boven klassiek of opera of rock. In elk van die takken moet je uitblinken om er goed in te zijn.

Met beeld heb je evenzeer mensen die van nature een bepaald talent hebben om beeldtaal expressie te geven. Een ander komt na veel oefening misschien nog steeds niet aan een bepaald niveau, leert het niet en "ziet het ook niet".
Wat fotografie betreft worden veel van die verschillen in talent/visie dikwijls ook gewoon op één hoop gegooid als zijnde een kwestie van smaak. Maar laten we ook hier net zoals het voorbeeld hierboven bij muziek proberen als het kan daarin wel onderscheid in te behouden.

Leon, Ik heb het twee keer moeten lezen
is een behoorlijk stuk tekst, maar eigenlijk precies wat ik ook bedoelde, maar niet schreef

Blijft toch moeilijk om wat je zegt ook duidelijk op papier te krijgen.

Verder heldere uitleg, dank daarvoor.

peturbo schreef: Verder heldere uitleg, dank daarvoor.

OK dank, te hopen dat het voor anderen dan ook duidelijk is. Het is best een complex gegeven, om uit te leggen dat een aantal zaken besloten zit in een biologisch natuurlijk gegeven en voldoet aan een aantal wetmatigheden. Veel meer dan mensen erg in hebben. Anderzijds ervaring, inzicht en expertise tegenover mensen met weinig of geen expertise, wat niet te duiden is als een kwestie van "smaak" (of "anti-smaak") maar in de praktijk dikwijls wel als zodanig wordt gebracht als er een verschil van opvatting is. (Jammer genoeg).