Bij het belichten van een foto gaat het erom het contrast zodanig in de hand te houden dat de donkere en lichte partijen doortekend zijn.
Bij grote contrastverschillen of in moeilijke lichtsituaties is het bijna onmogelijk om een goed belichte opname te krijgen. Je kent wel de situatie van een goed belichte, doortekende voorgrond bij een landschapsfoto en een uitgebeten lucht waar bijna geen detail meer in zit. Andersom kan natuurlijk ook. Als je het licht meet op de lucht, de lichte partijen, dan zal de voorgrond veel te donker zijn. Het resultaat van beide opnames valt dan erg tegen terwijl je het met eigen ogen toch heel anders hebt gezien. Dit geldt uiteraard ook voor ander onderwerpen.
Ook bij nachtfotografie kennen we soortgelijke situaties. Als de donkere delen goed belicht zijn is het gevolg hiervan dat de delen van de opname waar veel verlichting of lampen aanwezig zijn volledig overstraalt wordt. En andersom ook weer, goed belichte hooglichten met als gevolg een donkere, bijna zwarte omgeving zonder detail.
In beide situaties gaat er beeldinformatie verloren omdat overbelichte delen als witte pixels worden vastgelegd en onderbelichte als zwarte. Het contrast van een onderwerp is dan niet meer in één opname te vangen. Anders gezegd, het dynamisch bereik van een camera is dan niet toereikend. De oplossing voor dit probleem is HDR.
Wat is HDR
HDR staat voor High Dynamic Range (Hoog Dynamisch Bereik). In een HDR opname combineer je meerdere afzonderlijke foto’s met verschillende belichtingen zodat zowel de hoge lichten als de donkere gedeelten nog detail bevatten.
Net als het menselijk oog heeft iedere camera een dynamisch bereik. Dat is de mogelijkheid om helderheidgradaties te onderscheiden tussen diepzwart en helderwit. Als het contrast tussen licht en donker te groot wordt, worden schaduwen al snel zwart i.p.v. donkergrijs en lichte beeldpartijen bleken uit tot helderwit.
Het contrastverschil dat een digitale camera kan overbruggen is kleiner dan van onze ogen. Het menselijk oog kan helderheidverschillen van wel 14 stops aan terwijl een digitale camera een bereik heeft van 9 stops (RAW) of 6 stops bij JPEG opnamen. Het dynamisch bereik van een camera is in feite het aantal stops dat de camera vast kan leggen.
Onderwerpen voor HDR
Statische onderwerpen zijn het meest geschikt. Het onderwerp moet zo min mogelijk bewegende onderdelen bevatten. Een uitzondering kan soms gemaakt worden voor wolken en water. HDR toegepast in bijv. het interieur van een kerk kan prachtige resultaten opleveren. En vlak avond / nacht fotografie ook niet uit.
Deze tip werkt op een D80, D90, D200, D300, D700 en D3. Andere Nikon modellen mogelijk ook, kwestie van uitproberen.
Voorbereiding
Er is al vaak op het forum over HDR met bracketing geschreven en hoe je dan daarna de 3 tot 5 foto's gaat bewerken met bijvoorbeeld Photomatix of Photoshop. Ik wil hier proberen uit te leggen hoe je een vorm van HDR fotografie 'kant en klaar' uit je camera kan halen door gebruik te maken van meervoudige belichting. Door gebruik te maken van deze optie kan je geen gebruik maken van bracketing, die functie wordt onmiddellijk uitgeschakeld nadat je op OK drukt voor meervoudige belichting.
Hoe stel je je camera in
- Zet je WB vast, m.a.w. van auto afhalen en bijvoorbeeld op daglicht of bewolkt zetten indien je overdag fotografeert. Het gebruik van een grijskaart is natuurlijk nog beter
- Zet AutoISO uit en gebruik de laagst mogelijke ISO waarde (ISO100 of ISO200)
- Autofocus uitzetten, we stellen manueel scherp
- Voor de belichting kiezen we ook de M-stand
- Opnamestand op S
- In het opnamemenu, zet daar Active D-Lighting uit (indien aanwezig op je camera)
- In het opnamemenu, meervoudige belichting: aantal belichtingen op 5, automatische versterking aan, gereed ok
Maak gebruik van een statief, dit is absoluut nodig. Een draad(loze) ontspanner is geen overbodige luxe anders kan je ook de timer functie gebruiken.
- Plaats je camera op een statief
- Stel handmatig scherp op het onderwerp dat scherp moet zijn en maak dan je compositie
- Bepaal je scherptediepte die je nodig hebt met je diafragma en die mag hierna ook niet meer veranderen.
- Met de sluitersnelheid bepaal je de belichting zodat je meter netjes op nul komt te staan
- Zet je EV waarde op -2 en pas dan je sluitersnelheid aan zodat de belichtingsmeter weer op nul staat en maak je eerste foto
- Zet je EV waarde op -1 en pas dan je sluitersnelheid aan zodat de belichtingsmeter weer op nul staat en maak je tweede foto
- Zet je EV waarde op -0 en pas dan je sluitersnelheid aan zodat de belichtingsmeter weer op nul staat en maak je derde foto
- Zet je EV waarde op +1 en pas dan je sluitersnelheid aan zodat de belichtingsmeter weer op nul staat en maak je vierde foto
- Zet je EV waarde op +2 en pas dan je sluitersnelheid aan zodat de belichtingsmeter weer op nul staat en maak je laatste foto
Nadat je de laatste foto hebt gemaakt zie je het groene toegangslampje van de geheugenkaart een paar keer knipperen en je HDR opname is klaar. Wellicht ten overvloede, maar volledigheidshalve, kan je de belichtingstapjes ook eenvoudig zelf maken indien je de correctie-"techniek" onder de knie hebt. Dan kan je de EV correctie waarde overslaan en meteen twee stops onderbelichten en dan per stop opwerken tot een overbelichting van twee stops vermits dit maar gebeurt door de sluitersnelheid aan te passen.
Have HDR fun,
ALE
Met dank aan Bert de Vos voor de achtergrond info
