Hoge ISO of lage ISO en later lichtinformatie terughalen

[graassie]

Hoi ik heb even een vraagje aan de kenners, wat is kwalitatief beter, met hoge ISO indoor op festivals fotograferen of met lage ISO fotograferen en thuis via lightroom de donkere delen terughalen mvg gerard

[Marten]

Correct belichten is altijd het beste, ook op hoge ISO.
Ik voel mij overigens niet aangesproken.

[oud0001]

Het beste is niet nabewerken in contrasten omdat dit ruis introduceert. Correct belichten is dan het devies en dan liefst ETTR.
Meet met spotmeting het helderste licht. Stel dat in en geen de sluitertijd dan +2 stops. Dan zit je ruim, afhankelijk van merk en type camera, onder de clipping grens met het meeste detail in de schaduwen. Dus schroef de ISO zo hoog als nodig.

[Vincent]

Festivals indoor is een vrij ruim begrip. Dat verklaart ook de enigszins opendeur antwoorden.

Denk ik aan festivals dan denk ik aan muziek met een deftige lichtshow. Met daardoor enorme contrasten tussen licht en donker. Belichten op de hoofdlichten geeft dan praktisch zwarte schaduwen. Belichten op de schaduwen geeft ernstig geclipte hooglichten.

'Correct belichten' is dan geen eenvoudig begrip. Schaduwen optrekken levert inderdaad ruis maar in de ernstig geclipte delen zit überhaupt geen informatie meer. Vaak heb ik liever een beetje ruis in mijn schaduwen dan onherstelbare hooglichten. Soms zijn uitgebeten hooglichten echter geen/minder een probleem in je beeld.

Overigens gaan de nieuwe sensoren echt bijzonder goed om met het corrigeren van onderbelichting. De D750 gaf bij 4 stop correctie nog meer dan uitstekende platen zonder toevoeging van veel (zichtbare) ruis.

[Patrick]

Veel moderne sensoren, zeker die Sony maakt en Nikon gebruikt, zijn ISO-less. Je kan dus enorm veel optrekken achteraf. Bij Canon is dat bijvoorbeeld wel anders. Maar dan nog zou ik proberen zo goed mogelijk te belichten; dat levert zeker geen slechtere beelden op dan achteraf ophalen.

[Marten]

Festivals indoor is een vrij ruim begrip. Dat verklaart ook de enigszins opendeur antwoorden.

Alle reacties, al dan niet open deur, komen allemaal op hetzelfde neer: ETTR
Maw: voorkom uitgebeten hoge lichten en trek zo nodig de donkere partijen op, met acceptatie van wat ruis.

[Jaap Driest]

Onderbelichten maak wel een kortere sluitertijd mogelijk en daarom mogelijk minder bewegingsonscherpte. Als dat opweegt tegen iets meer ruis vanwege het pushen achteraf, is dat wel een overweging, toch?

[Vincent]

ETTR
Maw: voorkom uitgebeten hoge lichten en trek zo nodig de donkere partijen op, met acceptatie van wat ruis.

Dat is helaas ook weer te kort door de bocht. Soms ontkom je er niet aan om je hooglichten over te belichten. Denk aan een backlit onderwerp met een spot recht in je lens, of vuurwerk tijdens een show. Er zit natuurlijk een maximum aan de mate van onderbelichting die je kunt corrigeren, zelfs bij de nieuwere sensoren. Is het niet vanwege de ruis, dan is het wel vanwege het gebrek aan kleurdynamiek dat je nog uit je schaduwen kunt krijgen.





ETTR is theoretisch een goede manier van werken. Maar er zijn situaties waarbij het dynamisch bereik van een scene dermate groot is dat je hoe dan ook consessies moet gaan doen. We zijn het (uiteraard) eens dat je meer kunt met onderbelichte schaduwen dan met geclipte highlights, maar ook voor de tweede optie zijn situaties denkbaar waarbij dit toch het beste resultaat gaat geven. Dat is ook de grootste uitdaging bij concertfotografie. Snel kunnen schakelen en anticiperen bij moeilijk en veranderlijk licht.

Soms kun je ergens uiteraard niet op anticiperen en zul je per situatie de voor jouw idee beste instellingen moeten kiezen. Met het risico op beeld dat achteraf niet te redden is.

Onderbelichten maak wel een kortere sluitertijd mogelijk en daarom mogelijk minder bewegingsonscherpte. Als dat opweegt tegen iets meer ruis vanwege het pushen achteraf, is dat wel een overweging, toch?

Is altijd een overweging maar dan is een stapje meer iso vaak ook geen bezwaar om dezelfde sluitertijd te halen. Dat levert in theorie een cleanere plaat op. In de praktijk is het verschil bij de nieuwere sensoren vaak moeilijk zichtbaar (zolang je niet overdrijft). Vooral bij de oudere type sensoren kan dat toch wel een groot verschil maken en kun je beter 'correct belichten' (nu zeg ik het ook ) op een hogere iso dan onderbelichten op een lagere iso en dat achteraf corrigeren.

[Marten]

Goede voorbeelden, prachtige foto's !
Eens met je verhaal.

[graassie]

Sowieso allemaal bedankt voor de snelle info, ik fotografeer veel op dance feesten vooral indoor met een naar mijns inziens een oude sensor vd d3.
Ik blijf dan toch maar zoveel mogelijk correct belichten, door de hoge contrasten betekent dat toch vaak max ISO 6400 in Auto ISO. Twee stops in de plus na juiste belichting is naar mijns inziens nooit mogelijk dan zou ik dat in de iso's moeten doen en dat is voor de d3 te gortig lijkt mij. Maar nogmaals bedankt voor de vele reacties

[oud0001]

Het is niet +2 stops na juiste belichting maar na spotmeting op het helderste licht. De camera meter brengt dat terug tot een waarde die correspondeert met midden grijs. Dan is dat licht dus grijs en niet wit. Dat wordt weer wit door =2 stops te belichten. Bij voorkeur in de sluitertijd.

[ben42]

Bij een groot aantal Nikon camera's is de sensor ISO-invariant. Dit geld niet helemaal voor de onderste ISO waarden, maar wel voor de hogere ISO waarden. Voor de hogere ISO waarden kun je daarom onderbelichten en in Lightroom corrigeren.
Het is niet praktisch, maar je zou kunnen besluiten om b.v.nooit boven de ISO 800 te fotograferen, maar dat middels onderbelichting te doen Wat is hier niet praktisch aan. In lightroom is het maximaal aantal stoppen om te corrigeren 5. Verder is het zo dat bij de onderbelichting je de foto's niet meer goed kunt beoordelen op de monitor van de camera.

Fotograferen op een ISOvan 800 en 3 stops onderbelichten levert eenzelfde belichting op als fotograferen op 6400 en niet onderbelichten. Voordeel van op 800 belichten is dat je veel meer van de hoge lichten behoud. Achteraf 3 stops corrigeren is niet echt onderscheidbaar van direct op 6400 fotograferen.

Bij hogere ISO waarden (ik zou zeggen vanaf 400) is het dus juist NIETraadzaam om ETTR te belichten, maar juist wat onder te belichten en achteraf te corrigeren.

Zie:
D7000 sensor trivia
Hierin wordt voor de D7000 aangegeven dat de sensor tot een ISO waarde van 950 wordt 'versterkt' en dat de rest digitaal wordt gedaan, dat kan dan net zo goed achteraf.

Om het praktisch te houden gebruik ik op de D7000 over het algemeen de ADL op de waarde HIGH, deze belicht in de RAW altijd een stop lager, de jpg op de monitor ziet er dan 'goed' uit. De Raw achteraf tune ik met lightroom. Echte meerdere stops onderbelichten vind ik niet meer praktisch.

Nog een voordeel is dat je bij de hogere ISO waarden niet meer zo precies hoeft te belichten. Of je nu 1.5, 2 of 2.5 stops onderbelicht bij een hoge ISO waarde maakt voor het eindresultaat (na bewerking) niet meer uit.
In Manual kun je b.v. op het 'randje' van je instellingen gaan zitten en je dan minder zorgen maken over de belichting, maar dit wel achteraf te corrigeren.

Vr.Gr.
Ben