Sensor Eigenschappen.

[ben42]

Geplaats in de sectie Fotobewerking .....
Dit omdat de Eigenschappen van een sensor over het algemeen pas naar voren komen bij Fotobewerking. Maar in feit is dit een technische uitleg.

In het bericht:
Een vraag over Ruis

Had ik de volgende tabel geplaatst:

Code: Selecteer alles

Camera Model  Bits   Unity  Full Well  Read   Conversion  QE    ISO
                     ISO    Capacity   Noise  Noise       %     Invariant
                            e-         e-     DN                at ISO
Nikon D7000   14     244.7  38,320     3.2    0.3         46    43
Nikon D70     12     960.2  19,664     11.7   1.8         22    293
Nikon D7200   14     221.7  36,050     1.4    0.7         53    216
Nikon D800    14     326.9  48,821     3      1.1         51    241
Nikon D800E   14     339.1  54,927     2.8    1.3         53    307
Nikon D810    14     302.4  78,087     3.7    0.9         48    136
Nikon D850    14     233    60,912     0.9    1.4         44    683
Nikon Z 6     14     522.6  83,698     1      2.3         57    2392
Nikon Z 7     14     223    58,464     1      2.6         46    1154

Bron van deze tabel.

Wat betekenen de kolommen nu eigenlijk ?
Wat heb je eraan ?
Wat kan ik ermee ?

Te beginnen met de laatste vraag: Wat kan ik ermee ?
Je kunt per camera Model aan de hand van de laatste kolom bepalen wanneer je ISO invariant zou kunnen gaan werken.
Voor een camera waar ik jaren mee heb gewerkt de D7000 kan dat over de gehele ISO range . (Volgens deze tabel). Voor een Z6 kan dat pas vanaf een ISO hoger dan ongeveer 2400. Maar ik vraag mij wel af hoe? Iso Variant de Z6 onder de 2400 is, mijn vermoeden (niet bevestigd en niet betrouwbaar) is dat dat nog wel meevalt omdat het een Nikon camera betreft . Canon camera's zijn vaak minder ISO-invariant.

Wat heb ik eraan ?
Je had b.v. een D7000 en je hebt altijd nogal slordig belicht (onder) in de wat donkere situaties, gewoon omdat niet niet op een lagere sluitertijd en niet naar een groter diafragma toe kon of wilde. Dan kon je dat gewoon thuis in Lightroom oppiepen. Stap je over naar een Z 6, dan is die werkmethode (volgens de site) minder optimaal. Mijn vermoeden is dat de resultaten wel beter zijn dan de D7000, dus ben je heel tevreden, maar het kan nog beter.

Kolommen.
De kolommen zal ik proberen wat duidelijker te maken in volgende berichten.
Maar ik heb ook nog wel veeeel vragen.

Vriendelijke groet,
Ben

[ben42]

De kolommen:

• Eerste kolom Camera model, volgens mij spreekt dit redelijk voor zichzelf.
• Tweede kolom aantal bits dat kan worden opgeslagen. Dit is in ieder geval een indicatie voor de dynamiek die theoretisch zou kunnen.
• Laatste kolom, de ISO instelling vanaf waar de camera volgens deze site ISO invariant gedraagt.
• Full Well capacity. Zie volgende bericht:
• QE % (ik vermoed Quantum Efficiency percentage. Zie onder:

De pixel op de beeldchip is gevoelig voor licht, een photon die de 'pixel' raakt kan worden omgezet een (losgeslagen) electron. Het kan, dus het gebeurd niet altijd de kolom QE (Quantum Efficiency) geeft aan wat de kans is dat dit gebeurd. Over de jaren heen hebben ze dit 'getalletje' weten te verbeteren en daarmee ook de sensor meer gevoelig voor licht te maken. In het lijstje zie je de D70 staan met 22 procent efficiency, de D850 heeft een 2 maal zo hoge efficiency, dus deze pakt het licht efficienter op.

Volgende keer knikkertjes en emmertjes.

Vriendelijke groet,
Ben

[ben42]

Oei oei, in het vorige bericht hebben we melding gemaakt van een losgeslagen electron. Deze electron willen we natuurlijk we even kunnen blijven vasthouden. Daarom is er bij iedere pixel een electronisch kuiltje gemaakt waarin de electron dan bewaard wordt. Het kuiltje kan een aantal electronen bevatten en dus ook volraken. Dit kuiltje wordt in het Engels een Well genoemd (put of bron), soms wordt ook het woord bucket gebruikt een emmer.

Laten we verder gaan met het begrip emmer, en de 'losgeslagen electron' noemen we een knikkertje.

Voor iedere pixel is er een eigen 'emmertje', de maximale capaciteit van het emmertje noemen we de Full Well Capacity, uitgedrukt in electronen. Voor een D850 kunnen er dus 60912 knikkers per emmertje (per pixel) worden vastgehouden.
Voor een D7000 is dit net onder de 40 000 knikkertjes.

De D850 heeft 45.7 megapixels. De Full Well Capacity is 60 912 per pixel. Dat is best veel. Even om een begrip van schaal te krijgen.

1 000 000 (een miljoen) seconden is elf en een halve dag.
1 000 000 000 (een miljard) seconden is OEPS, al ruim 31 jaar. (Een tikkeltje meer dus).
45 700 000 X 60 912 (heel veel) seconden is 88 duizend jaar.

11 dagen is aan een kind nog wel uit te leggen, 32 jaar niet meer. Waar we nog wel begrip hadden voor een miljoen seconden als 11 dagen, 32 jaar is ook nog wel voor te stellen. (Net iets meer dan de meeste hypotheken). 88 duizend jaar dat is toch wat lastiger.

Nu hebben we die 45 miljoen emmertjes klaar staan. Of electronische kuiltjes. Waar al die knikkers (losgeslagen electronen) inzitten. Door nu aan de rand van een rij het emmertje te legen in een 'meet-emmertje' dat daar klaar staat maken we het eerste emmertje in een rij leeg. Dat meet-emmertje met een 'flink' aantal knikkertjes moeten we nu omzetten informatie waar we wat mee kunnen. (Even zonder versterking). We moeten de knikkers in die emmer tellen, maar echt tellen dat gaat te lang duren, daarom worden er met steeds kleinere emmertjes scheppen uit de emmer genomen. En we scheppen alleen maar volle emmertje uit de meet-emmer. Daarna hebben we dus emmers van verschillende maten die allemaal vol zijn. Voor een 14 bits sensor zijn er 14 verschillende maten emmertjes waarvan ieder emmertje 2 keer zo groot of zo klein is als de naaste buur. De gevulde emmertjes zetten we om in bits. Daarvan hebben we er ook 14 en deze geven dan uiteindelijk aan hoeveel knikkers er in de emmer zaten.

Ondertussen hebben we nu een leeg emmertje aan de rand van de rij. Als een gek vullen we dit emmertje met het volgende emmertje op de rij. En de inhoud van alle emmertje schuiven we zo door. Daarna begint het proces weer opnieuw. Het eerste emmertje (waar de pixel waarde van de tweede pixel inzit) wordt nu geleegd in het meet-emmertje.

We hebben niet 1 rij, maar meerdere. De andere rijen daar gebeurd hetzelfde en de volgorde zal zo zijn dat de timing zo kort mogelijk kan worden. Omdat het doorschuiven van een hele rij emmertjes wel wat doorlooptijd in beslag neemt,
zullen de andere rijen tussendoor aan de beurt komen vermoed ik.

Misschien vinden een aantal mensen het flauw of kinderachtig dit met 'emmertjes' en knikkers te doen. Maar het werkt illustratief en met knikkers heb je tenminste discrete aantallen. (Halve knikkers daar doen we niet aan).

Het is vind ik ongelooflijk knap dat met deze aantallen, een camera de volledige sensor een flink aantal keer per seconde kan uitlezen. En dat met een snelheid, waar ik wel van onder de indruk ben. Zoveel met die snelheid verwerken gaat dat wel helemaal zoals we zouden willen ?

De volgende keer over Shot, Pre en Post Noise en 'een vermoede nauwkeurigheid' van verschillende onderdelen.
(Maar daar moet ik mezelf ook op voorbereiden en nog even de termen opzoeken.).

Ben

[ben42]

Noise.

De oorzaak van deze draad.

Readnoise.
Af en toe valt er wel eens een knikkertje in een emmer, waarbij het knikkertje niet veroorzaakt wordt door de regen van knikkers. Er en toe slaat er weleens een electron los door een andere oorzaak dan een photon. Een voorbeeld hiervan is kosmische straling. Daar is er heel veel van, maar gelukkig gaat het meeste daarvan dwars door de aardbol en blijft er al helemaal weinig hangen in de sensor, maar het komt voor.

Als het warmer is zitten electronen ook 'losser', warmte heeft dus invloed.

De knikkers die in de emmer terecht komen zonder dat daarvoor er een regen aan photonen te pas kwam, dat noemen we Read Noise. En het kolommetje readnoise wordt waarschijnlijk in electronen uitgedrukt. Maar dat weet ik niet zeker. Zijn jullie er nog om dit te lezen? De readnoise op de b.v. Z7 van 1 electron lijkt dan wel weinig. Waar de DN voor staat week ik even ook niet. Ik denk dat foutjes die ontstaan tijdens het transport door de emmertjes van de knikkers ook readnoise is, dit is namelijk niet te onderscheiden van of het nu in het emmertje gebeurd, of bij het doorgeven van de knikkers.

Ben

[Richard]

Ja Ben, ik ben er nog.

Mooie analogie van de emmers en knikkers. Emmers en knikkers zijn tastbare begrippen.

[ben42]

Shot noise.

Je zet heel veel emmertjes bij elkaar en laat het knikkers regenen. Zo dat deze netjes verdeeld worden. (Wel een random process). Gemiddeld 20 000 knikkers per emmer.

Komen er dan in ieder emmer 20 000 knikkers, nee er zullen ook emmers zijn met 19 999 knikker en emmers zijn met 20 001 knikkers. Zullen ook emmers zijn met 0 knikkers of emmers met 40 000 knikkers? Dat is niet waarschijnlijk.

Bij 20 000 knikkers is de variantie rond de 140. Dus de meeste emmers zullen gevuld zijn met 19860 tot 20140 knikkers. Ruw weg ongeveer 0.7 procent variatie naar beide kanten. Dit betekend ongeveer 7 a 8 bits zijn dan significant, de rest bevat dan eigenlijk geen informatie meer. Zien we dit verschil nog ? niet echt in de heldere delen van de foto zien we echt niet het verschil tussen pixels veroorzaakt door shotnoise. Dat kan wel gebeuren als we flink gaan bewerken. Maar normaal zien we dat soort verschillen niet.

Deze variatie heet Shot Noise.

Als er gemiddeld 16 knikkers in een emmer vallen, dan is de kans dat dit tot 4 bits correct is ongeveer 30 procent, minstens 3 bits correct is ongeveer 53 procent en minstens 2 bits correct is dan 95 procent. In de donkere gebieden heeft Shot Noise dus veel meer impact. Hierbij zeker als we dit gaan bewerken, dan valt dit nogal snel op. Nu is 16 'knikkers' wel heel erg weinig en hier illustratief bedoelt. Maar bij een 14 bits sensor zitter er in de 'onderste' bits niet zo heel veel meer knikkers.

Deze Shotnoise is volledig onafhankelijk van de kwaliteit van de sensor en volledig een natuurkundig of wiskundig verschijnsel. Dus iedere camera heeft er mee te maken. De variatie van shotnoise is de Wortel(vulfactor van de emmer).
Omdat deze shotnoise niet afhankelijk is van een camera, staat deze ook niet in het tabelletje.
Shotnoise is een van de belangrijkste oorzaken van noise in de moderne camera. Zelfs als we alle andere bronnen van noise volledig zouden kunnen elimineren blijft deze bron van noise gewoon bestaan.

Vriendelijke groet,
Ben

[ben42]

Conversion Noise.

Nikon en ook andere fabrikanten geven over het algemeen weinig informatie vrij hoe de conversie gebeurd. Van de D70 werd na verloop van tijd bekend, in de RAW files maar 683 waarden voorkwamen. (En dit was een ongecomprimeerde NEF).
Bij de D7000 werd er al vanaf de laagste ISO waarde een klein beetje digitale versterking toegepast, naar ik meen vooral in groene kanaal.
Vaak worden de Hi waarden aangewezen de waarden te zijn waarbij digitale versterking wordt gebruikt, maar zeker is dat vaak ook digitale versterking wordt gebruikt op tussenliggende iso waarden. En het is helemaal niet onwaarschijnlijk dat de analoge versterking maar over een beperkt aantal stops is en de rest digitaal wordt gedaan. (B.v. na ISO 1600).

Hoe een en ander gedaan wordt is dus niet helemaal duidelijk. Wat wel duidelijk, dat er zeer veel signaal verwerkt moet worden en dat dit niet kan door een enkele versterker en A/D converter. Volgens mij had de D70 er 13 die ieder een horizontale band deden van het beeld. Ook bij de Z5 en Z6 is de sensor in banden ingedeeld.

Voor de D70 zouden er dan 13 versterkers en gekoppelde A/D converters zijn. (Een versterker en A/D converter per pixel, dat zou wat veel chip oppervlak in beslag nemen). Deze 13 versterkers zijn vast en zeker niet allemaal helemaal perfect gelijk. En hetzelfde geld voor de A/D converters. Ook een enkele versterker, kan b.v. tot 1 procent of misschien 1 promiel exact zijn, maar dat laatste lijkt mij al onwaarschijnlijk. Als mijn personen weegschaal al niet eens een enkele meting in enkele seconden echt nauwkeurig kan doen, dan snap ik best wel dat een camera dit dit enige honderden miljoenen keren per seconde kan ook maar met beperkte naukeurigheid kan. Om meerdere versterkers bij elkaar in de buurt te houden wordt er daarom waarschijnlijk ook maar beperkt versterkt.

Hetzelfde geld voor de A/D converter. We hebben gezien door de shot noise dat de hoeveelheid signaal voor een camera als de D7000 minder dan 8 bits is (per emmertje). Een nauwkeurige en snelle en goed reproducerende A/D converter te bouwen voor veel meer bits is dan waarschijnlijk ook niet kosten effectief. Even in de analoog van emmertjes werkend, de meetemmer wordt eerst leegeschept door een grootste emmer, als deze emmer om wat voor reden dan ook een deuk (onnauwkeurigheid) heeft, is deze onnauwkeurigheid per volgende emmer een factor 2 groter (in verhouding). Ook zullen de onderlinge A/D converters van elkaar verschillen.

In de kolom Conversion Noise komt dit tot uitdrukking. Omdat de fabrikanten hierover geen informatie verspreiding, is dit een beetje een 'vergaarbak' van fouten die ontstaan in de versterking en A/D conversie. Ook hier weet ik niet in welke eenheid de fout wordt uitgedrukt.

Ben

Veel van deze informatie is (of wordt) verkregen door metingen aan de camera te doen en Raw files te analyseren. Dit vergt over het algemeen bijzondere technieken, met de D70 kon ik een aantal zaken destijds nog zelf doen. Met een D7000 was dit met de huis tuin en keuken tools niet meer mogelijk. Natuurlijk kun je nog steeds wel wat experimenten doen. Voorbeeld: Raar patroon Sensor. Waar uiteindelijk 'rare' ruisbanden zichbaar werden door de objectief correctie. Dit patroon onstaat waarschijnlijk door verschillende half bit afrondingen in de verschillende delen. Door een aantal mensen 'moire' genoemd, maar door het ontbreken van een tweede patroon, kan dit niet het geval zijn.

Ook verwacht ik dat door dit soort technieken de focus gebieden in een Z serie camera wel zichtbaar kunnen worden gemaakt.

[ben42]

Fouten

Extreem harde fouten zijn dode pixels of hot pixels. In de emmertjes vergelijking komt dit er op neer dat bij dode pixels de knikkers weglekken omdat het emmertje niet meer helemaal goed is. Soms lekken de knikkers dan in naburige emmertjes, die hebben er dan in feite ook last van. Maar het kan ook weglekken in het 'circuit'. Hot pixels worden dan weer veroorzaakt doordat van de omgeving er knikkertjes in de emmer lekken. Omdat de sensor helemaal 'electriciteit' gedreven is, zijn er zat electronen (knikkers) die overal naar toe kunnen lekken of weg lekken.

Relatieve fouten.
Veel van de andere fouten zien wij als 'Ruis', net iets te veel of net iets te weinig signaal.
De fouten kunnen relatief zijn, b.v. de shot noise is relatief, de versterker zal ook een relatieve fout hebben en de A/D converter zal zeer waarschijnlijk ook een relatieve fout hebben. Deze relatieve fouten merken we vooral in de hoge lichten, maar in normale omstandigheden kun je deze niet zien, alleen bij extreem zware bewerking kun je deze fouten zichtbaar maken. Het aantal bits in de allerhoogste belichting zal 7 a 8 bedragen (misschien ruim 8 voor de beste camera's), maar voor 18 procent grijs gaat hier 2.5 bit vanaf. dus in de middenbelichting hou je over het algemeen 5 a 6 bits over.

Absolute fouten.
Absolute fouten, zoals Readnoise en zeer waarschijnlijk ook absolute fouten in het conversie process, deze merk je in de hoge lichten nauwelijks, maar in de donkere gebieden des te meer. Deze ruis komt bovenop de shotnoise. Voor 16 photonen/aangeslagen electronen/knikkers is dat al beschreven in de voorgaande berichten. Bij b.v. een full well van 38320 eenheden bij 14 bits (16384 waarden), zie je dat het aantal 2 eenheden meer of minder al een waarde opschuift.
Absolute fouten komen hier dus nog bovenop de shotnoise fouten. Bij de laagste belichting is het zo dat een pixel nauwelijks meer informatie inhoud heeft (minder dan een bit per pixel), omdat de variatie in de laagste paar waarden groot is, groepen van pixels hebben dan wel informatie inhoud.

Toekomst,
Omdat shot-noise gewoon een natuurkundig verschijnsel is en de Quantum efficiency soms al voorbij de 50 procent zit, zal ook in de toekomst de sensor niet meer zo spectacular verbeteren als in het verleden. De stap van de D70 naar de D7000 was enorm (3 a 4 stops). De stap van de D7000 naar de D7200 was wat Readnoise betreft een verbetering, maar op de meeste andere gebieden in verslechtering (volgens het tabelletje.)

Theoretisch kan de QE nog naar 100 procent gaan, dat zou een verbetering van een stop geven. Maar het is niet waarschijnlijk dat we met 'grote' stappen naar de 100 procent gaan.


Wat sensor grote betreft, de FX heeft 2.25 keer het oppervlak van de DX en is in theorie dus 1.16 stop beter dan DX.

Verwachtingsmanagement.
De laatste jaren halen we wel veel verbetering uit stabilisatie (enkele stops), dan zijn er nog een aantal trucs om ruis te verminderen (multi opnamen), software die op een intelligente manier 'grenzen' in de foto kan herkennen.
Maar verbeteringen op sensor gebied zullen in de toekomst niet meer zo heel groot zijn. (En zoals gewoonlijk, let op, ik ben zeer slecht in voorspellingen, meestal zit ik er naast, dus in dit geval geeft dat hoop).

Ben

[ben42]

Unity ISO e-

Snap ik niet.

Het heeft te maken met de ondergrens voor de belichting, maar de term begrijp ik niet en ook de eenheden begrijp ik niet. Ben al flink op het internet aan het zoeken geweest, maar begrijp het nog niet.

Dus :
Unity ISO wat betekend dit ?
Ok toch nog weer zelf aan het zoeken geweest. Bij de Unity ISO waarde wordt 1 photon/electron/knikker precies als 1 bit omgezet. Hierbij komt het aantal knikkers dus overeen met het getal dat na digitalisatie in de waarde komt te staan.
Maar omdat A/D converters zelden de electronen tellen en grotendeels op 'analoge' principes berusten doet dit er (volgens mij) helemaal niet toe. Dat tellen zou wel kunnen, maar niet met die snelheid en zo compact dat het op een beeldchip past.

Ben

Unity Gain ? Unity Iso ?

Nagekomen berichtje;
Als je de Unity ISO deelt door de 'normale' (meestal laagste) ISO waarde van de camera, krijg je het aantal knikkers per bitwaarde. Voor de D7000 244.7 UnityISO/100 ISO = 2.447 knikkers per Unity bit.

[ben42]

Wat begrippen.
(Zoals ik ze gebruik).

Beeldsensor,
het deel dat achter de sluiter zit en het beeld ontvangt (en opslaat en nog analoog doorgeeft naar de zijkant).
De beeldsensor wordt niet beïnvloed door de ISO instelling.

Beeldchip,
bevat de beeldchip en aan de zijkant van de chip een aantal versterkers en A/D converters.
De versterkers worden (deels) aangestuurd door de ISO instelling. De beeldchip geeft de informatie digitaal door aan de camera.

Camera.
Dat begrip moet jullie wel bekend zijn.
Maar na het ontvangen van de informatie van de beeldchip, kan de informatie nog verwerkt worden. Moderne camera's kunnen dan nog extreem veel met die informatie digitaal bewerken. Voor de RAW beelden wordt er soms nog versterkt (digitaal), soms per kanaal subtiel verschillend. Voor de JPG beelden kan er ook nog lenscorrectie en allerlei beeldcorrecties worden gedaan op gebied van kleur en scherpte. Een camera heeft (over het algemeen) een ISO instelling.
De camera wordt soms opgedeeld in een body en een objectief. (Een compactcamera wordt zelden opgedeeld).

De beeldsensor is dus wel lichtgevoelig, maar heeft geen ISO-instelling. Wel e'e'n bepaalde ISO gevoeligheid. ***)
De beeldchip is wel ISO gevoelig.
De camera is ook ISO gevoelig.

Zo volgens mij was dit het, maar wie weet ben ik wat vergeten en kom later nog terug.

Veel van de informatie komt van het internet, waar andere mensen metingen doen en de camera's middels reverse engineering proberen te analyseren. Zelf heb ik hier en daar ook wat experimenten gedaan. Is deze informatie betrouwbaar? Nee, niet honderd procent. Waarschijnlijk heb ik hier en daar ook wel fouten gemaakt en er is ook nog zoiets als voortschrijdend inzicht.

Hebben jullie wat aan deze informatie ? Dat moet je maar voor jezelf uitmaken.
Waarschijnlijk in praktische zin weinig.
Misschien voor wat theoretische onderbouwing.
Was dit veel? Ja. Was dit alles? Nee bij lange na niet.

Heb ik zelf hier wat aan? Er werd gevraagd aan mij de tabel uit te leggen. Het lukte niet dat in een kort verhaal te stoppen, daar had ik de tijd niet voor. Daarom maar in een lang verhaal. En als jullie aanmerkingen, opmerkingen, vragen en of ommissies, fouten, rare dingen zien, dan hoor ik dat graag en daar leer ik dan weer van.

Vriendelijke groet,
Ben

***)
Gebruikelijk is dat je de minimum hoeveelheid licht bepaald waarmee de sensor precies helemaal 'vol' is. Dus de Full Well Capacity is bereikt. Aan de hand hiervan wordt dan de ISO waarde van de beeldchip bepaald. Omdat dit niet bij alle camera's gelijk verloopt, b.v. bij een mobiel kun je de ruwe data niet uitlezen, wordt dit soms gedaan aan de hand van het eindresultaat (dat kan een JPG zijn). In principe zou je met de QE, de pixelgrote en de Full Well Capacity de ISO waarde kunnen berekenen. (Verschillen tussen Bayer patronen even buiten beschouwing gelaten).

[Karina2]

Hoop info en leerzaam. Dank voor Je toelichting en de tijd en moeite die je hierin gestoken hebt!

Verstuurd vanaf mijn SM-G920F met Tapatalk

[ben42]

In de berichten:
viewtopic.php?f=35&t=73331

........ ruis ontstaat doordat de pixels elkaar onderling beinvloeden. Daardoor krijg je bij een hoge pixeldichtheid meer ruis dan bij een kleinere dichtheid. .......

Als pixels elkaar onderling beinvloeden door pixels die naast elkaar liggen, dan worden vooral de kleuren beinvloed. Alles wat uit b.v. groen weglekt, komt dan in het rode of in blauwe kanaal. Voor zover ik kan beoordelen is hiervan geen sprake.

Zie onder voor een wat diepgaandere analyse.
Ben,

Experiment:
Donkere ruimte een lichtbron van 532 nm (groen) en de verdeling van het licht bekeken in het groene,rode en blauwe kanaal. In Lightroom is bij normale instellingen alleen het groen te zien. Door extreem aan de RGB curven te trekken, kunnen de rode en blauwe kanalen ook zichtbaar worden gemaakt. Maar hierin tref ik wel de kleuren, maar geen ruis aan.
Het onderling van de pixels beinvloeden zal volgens mij daarom volledig verwaarloosbaar zijn en geen rol spelen.

Waarom zie je dan toch 'signalen' in de rode (en mindere mate blauwe) kanalen aan. Dit omdat de sensor de gevoeligheid van het oog voor een deel volgt. Ons groene kanaal is 'extreem' gevoelig voor rood en het rode kanaal voor groen. Bij blauw is de overlap duidelijk minder maar ook nog aanwezig. De gevoeligheid van de verschillende kleuren van de camera (een D7200, daar heb ik geen gegevens over), zal voor een deel lijken op de gevoeligheid van onze ogen.

Zie ook :
Kleuren zien.

Daar staat het volgende plaatje :

[Gemmageluk60]

Sommige zaken vind ik best ingewikkeld maar wel super interessant om te lezen, dankjewel Ben!

[Nikkormaat]

Misschien vinden een aantal mensen het flauw of kinderachtig dit met 'emmertjes' en knikkers te doen. Maar het werkt illustratief en met knikkers heb je tenminste discrete aantallen. (Halve knikkers daar doen we niet aan).

Ik ben er nog, want ik houd er van als er Jip en Janneke-taal gebruikt wordt om iets ingewikkelds in normaal Nederlands uit te drukken.
Dank voor alle moeite om dit boeiende relaas te schrijven. De ISO-invariantie is mij nog niet helemaal duidelijk. Is dat de marge waarbinnen je nog zonder al te veel problemen verkeerd kunt belichten?