Overbelichten of onderbelichten?

[Flandria]

Dat is direct ook wel een beetje de valkuil van het TTL-systeem.
Uiteraard prachtig, die ingebouwde meter in de camera.
Maar, ik raad mensen aan om eens op stap te gaan met een camera en losse belichtingsmeter.
Dan zal je zien dat je met een paar metingen (volle zon, schaduw en bv in een winkel/metro bij bestaand licht) al je foto's
kan schieten. Vaak ook veel beter, je stelt vooraf in en hebt dan alleen oog voor de compositie zonder je te laten
afleiden door een overkill aan informatie die je dan echt helemaal niet nodig hebt.

Want dan ben je ook bewuster met fotografie bezig.
Dit is mijn meting aan zoveel iso, wat heb ik nodig, een snelle sluitertijd of juist scherpte diepte....
hup op 1/125 dan wordt mijn diafragma....of diafragma F:8 dan wordt mijn sluitertijd automatisch......
Geelfiter erop, 1 stop langer belchten, sluitertijd van 1/125 naar 1/60, enz, enz.
Dat is de manier om techniek als een automatisme te gaan ontwikkelen.

[justme]

over goed belichten:

mits je een AE-Lock hebt :

dan kies je toch vooraf eenmaal (mits zelfde uitgangspunt model-fotograaf) met AE-Lock de belichting, en is hij daarmee vast?

[Marten]

OK, corrigeren naar gelang de omstandigheden. Duidelijk. Nooit altijd maar onderbelichten.
Maar hoe vertaalt zich dat naar het diagram resp. "clipping tool"?

Ik doe wat suggesties:
1) als het "clipping tool" aangeeft dat de hoge lichten clippen: altijd corrigeren? minder belichten (-)
2) als de hoge lichten niet clippen, maar het diagram loopt wel rechts uit de grafiek? Ook corrigeren (-) ?
3) altijd corrigeren (-) als het diagram rechts uit de grafiek loopt?
4) als het diagram niet rechts "aansluit": corrigeren? (+) (exposure to the right)

Of deze regeltjes helemaal niet gebruiken en je scherm beoordelen of de werkelijk overeenkomt met de gemaakte foto? Maw sneeuw moet wit zijn en donkere situatie moet donker zijn.

[emdeklerk]

Wiebe Terpstra: daar is de M-stand voor.
Veel gemakkelijker en directer werken.

[Flandria]

OK, corrigeren naar gelang de omstandigheden. Duidelijk. Nooit altijd maar onderbelichten.
Maar hoe vertaalt zich dat naar het diagram resp. "clipping tool"?

Ik doe wat suggesties:
1) als het "clipping tool" aangeeft dat de hoge lichten clippen: altijd corrigeren? minder belichten (-)
2) als de hoge lichten niet clippen, maar het diagram loopt wel rechts uit de grafiek? Ook corrigeren (-) ?
3) altijd corrigeren (-) als het diagram rechts uit de grafiek loopt?
4) als het diagram niet rechts "aansluit": corrigeren? (+) (exposure to the right)

Of deze regeltjes helemaal niet gebruiken en je scherm beoordelen of de werkelijk overeenkomt met de gemaakte foto? Maw sneeuw moet wit zijn en donkere situatie moet donker zijn.

Marten, wellicht: anders meten?
Clippen zegt niet alles natuurlijk, als je een interieur fotografeert en het onderwerp -de inrichting- is goed belicht dan kan het zijn dat de ramen overbelicht zijn door het zonlicht.

[Flandria]

Wiebe Terpstra: daar is de M-stand voor.
Veel gemakkelijker en directer werken.

Precies, een keer goed meten (los dan wel vast) en handmatig instellen als de heer deklerk aangeeft.
Vroeger schoten we een Polaroid, nu check je je histogram.

[Marten]

Marten, wellicht: anders meten?

Natuurlijk vooraf goed meten. Shit in = shit out.
Maar digitale fotografie maakt het mogelijk achteraf direct te beoordelen of je goed hebt gemeten of niet: diagram en clipping tool. Daarmee kan je meteen van je fouten leren.
Vandaar dat ik een vertaalslag probeer te maken naar die controle mogelijkheid achteraf en een aantal situaties waarin wellicht niet optimaal is belicht, heb aangegeven....
Om de volgende foto weer beter te belichten.

[Vincent]

Onder een ander hoofdstukje wordt verwezen naar het zonesysteem; dat geldt nog net zo als "vroeger". Het licht is niet veranderd, het meten is niet veranderd, het enige wat uiteindelijk veranderd is, is dat in plaats van een filmpje er een sensor is gekomen om dat licht vast te leggen.

Dat laatste is wel een erg groot verschil wat nogal eens onderschat/vergeten wordt. Film is een continu medium. Er gaat (vrijwel) geen informatie verloren als je onderbelicht en dat achteraf gaat compenseren. Je rekt in feite een continu histrogram uit. Een digitale sensor daarintegen is een discreet medium. Als je een onderbelichting in nabewerking gaat corrigeren dan gaat er per definitie informatie verloren. Een discrete verdeling kun je namelijk niet uitrekken, hooguit herverdelen. Vanwege de logaritmische schaal van het histogram kun je bij digitale fotografie in de nabewerking beter belichting omlaag corrigeren dan omhoog!

Nu is dat in een sommige/veel gevallen nauwelijks waarneembaar (een evenutele onderbelichting is meestal niet heel groot), maar het is wel degelijk aanwezig (in de vorm van banding en posterization (excuses voor de engelse termen)), dus de pixelpeepers onder ons moeten er wel degelijk rekening mee houden dat bewust onderbelichten ten koste gaat van dynamisch bereik.

[Léon Obers]

Maar hoe vertaalt zich dat naar het diagram resp. "clipping tool"?

Ik doe wat suggesties:
1) als het "clipping tool" aangeeft dat de hoge lichten clippen: altijd corrigeren? minder belichten (-)
2) als de hoge lichten niet clippen, maar het diagram loopt wel rechts uit de grafiek? Ook corrigeren (-) ?
3) altijd corrigeren (-) als het diagram rechts uit de grafiek loopt?
4) als het diagram niet rechts "aansluit": corrigeren? (+) (exposure to the right)

Zoals eerder hiervoor in andere reacties reeds aangegeven, is het sterk afhankelijk van je onderwerp. Bij interieur zal je gauw clipping hebben van het licht achter een raam buiten.

Bij fotografie met verchroomde onderdelen zal je ook clipping hebben op de glimlichtjes van dat chroom. Allemaal niet erg.
Als bij een bruidspaar de witte trouwjurk als geheel maar niet gaat clippen. Enige speling heb je tegenwoordig nog wel met moderne spiegelreflexen in die hoge lichten met RAW-formaten. Dus ik zou me niet te druk maken over wat tintel clippende "vlekjes".

Situatie 2) lijkt me niet mogelijk.
Een histogram wat rechts eruit loopt, zal beslist ook clippen (over één of meerdere kanalen).

[Léon Obers]

Film is een continu medium. Er gaat (vrijwel) geen informatie verloren als je onderbelicht en dat achteraf gaat compenseren.

Dat is helemaal niet zo. Film heeft een minimale dekking nodig om detail überhaupt te kunnen weergeven.
Als grens stelt men een densiteit van 0,2 boven de "sluierwaarde". Daar wordt feitelijk de gevoeligheid aan afgemeten. Waarbij de sluierwaarde de densiteit is van een blank stuk film wat ontwikkeld is. (Bij langer ontwikkelen neemt zelfs dat blanke stuk in densiteit toe).
Belicht je verder onder, heb je voor schaduwpartijen geen dekking, en is de film op die plaatsen dus "blank".

Verder is de densiteitsmeting, ook bij film logaritmisch als referentie naar belichting.

[Marten]

Zoals eerder hiervoor in andere reacties reeds aangegeven, is het sterk afhankelijk van je onderwerp. Bij interieur zal je gauw clipping hebben van het licht achter een raam buiten..

Léon, bedankt voor je reactie op genoemde punten.
Situatie 2 heb ik erbij gehaald om duidelijk te krijgen dat clippen inderdaad gelijk is aan het " rechts uit de grafiek lopen". Dat is dus zo.

Kan ik het samenvatten met : altijd zoveel mogelijk het diagram rechts laten aansluiten (exposure to the right) en in specifieke gevallen (chroom etc) clippen (uit de grafiek lopen ) accepteren?

[emdeklerk]

Dank, Léon.
Er wordt veel te veel uitgegaan van het achteraf bewerken, en dat komt vaak omdat men vooraf niet is uitgegaan van de juiste parameters.

[Flandria]

Zoals eerder hiervoor in andere reacties reeds aangegeven, is het sterk afhankelijk van je onderwerp. Bij interieur zal je gauw clipping hebben van het licht achter een raam buiten..

Léon, bedankt voor je reactie op genoemde punten.
Situatie 2 heb ik erbij gehaald om duidelijk te krijgen dat clippen inderdaad gelijk is aan het " rechts uit de grafiek lopen". Dat is dus zo.

Kan ik het samenvatten met : altijd zoveel mogelijk het diagram rechts laten aansluiten (exposure to the right) en in specifieke gevallen (chroom etc) clippen (uit de grafiek lopen ) accepteren?

Inderdaad, Marten.
Dank Leon, ik had het niet helderder uit kunnen leggen.

[Flandria]

Dank, Léon.
Er wordt veel te veel uitgegaan van het achteraf bewerken, en dat komt vaak omdat men vooraf niet is uitgegaan van de juiste parameters.

Dat is ook iets waar ik vaak op attendeer.
Goed belichten is altijd belangrijk geweest. Ook met digitaal.
Net wat Leon aangeeft, met analoog was het niet anders. Speling van een halve stop was soms alles wat je had, zeker met diapositief.
Op hoge ISO werken met digitaal (bv 6400 met een D3) werkt alleen heel goed als je goed belicht maar vooral niet onder belicht (ruis in de middentonen).
Dus goed over het hele histogram belichten.
Voorbeeld van een 6400 iso foto van mij die goed is belicht:

Pearl by Damen Fotografie, on Flickr

Een halve tot een stop onderbelichten gaf in de middentonen een heel ander resultaat.
Ook is de foto niet nabewerkt op ruis.
Voor deze foto heb ik gebruik gemaakt van Centrumgerichtmeting en evengoed een Exposure Bias van: -1 EV
Dus check de histogram en corrigeer de belichtingswaarde. Ook hier geldt: de meting is maar een gegeven.

[Marten]

....Dus goed over het hele histogram belichten.

Dit schept verwarring denk ik.
"Over het hele histogram" suggereert dat je het histogram zowel rechts als links moet laten aansluiten.
Mooi als dat zo is maar de prioriteit is : rechts laten aansluiten.
Bovendien: zowel rechts als links aansluiten kan je m.i. niet sturen met diafragma, tijd en of ISO (belichtingsparameters)