Back- of frontfocus bij Manual Focus objectieven?

[johan1967]

Sinds kort heb ik een Voigtlander 90/3.5 Apo Lanthar. Ik gebruik deze op een D200. Bij het scherpstellen gebruik ik altijd de groene stip in de zoeker. Nu merk ik dat deze groene stip niet goed werkt met m'n Voigtlander. Als de groene stip aangeeft dat de scherpstelling in orde is, dan is dat net niet het geval. Dat kan ik ook zien (met veel moeite) in de zoeker. Ik moet dan ietsje terug met de scherpstelling en dan is het resultaat pas scherp. Ook dat zie ik in de zoeker. Volgens mij gaat het dan om backfocus. Met alle andere objectieven die ik heb werk ik ook met de groene stip en dat gaat eigenlijk altijd goed.

Nu had ik altijd gedacht dat dit onmogelijk zou zijn met Manual Focus objectieven. Niet dus. Ik kan er goed mee leven, maar ik snap toch niet helemaal waardoor dit wordt veroorzaakt. Wat ik me nu afvraag is hoe de camera bij Manual Focus objectieven bepaalt of de scherpstelling in orde is.

De D200 heeft niet de mogelijkheid om de AF te finetunen. De D300 bijvoorbeeld wel. Kan met deze finetuning ook de groene stip voor Manual Focus objectieven worden afgesteld, of werkt dat alleen met AF-objectieven?

Wie kan hier iets zinnigs over vertellen?

[gijs sandberg]

Johan,

Ik zou eerst de scherpstelling van de kamera testen met andere objectieven.
Als je daar ook problemen mee vindt, is een bezoekje aan Beverwijk aan de orde.

Groeten, Gijs

Overigens: ik twijfel of de met de non-nikon lens de focus op een D3(00) wel goed kan bijstellen, de lenzen worden via de CPU herkend door die kamera's, ik neem aan dat de Voigtlander lens geen CPU heeft..

[Léon Obers]

Ik denk dat een bezoekje Beverwijk weinig uithaalt.

AF-lenzen kunnen front- of backfocus hebben wat direct in het AF-systeem tot uitdrukking komt. Bedenk echter wel dat het groene bolletje van precies hetzelfde elektronische meetsysteem gebruik maakt om die scherpte te triggeren, met dezelfde fouten aangaande front- of backfocus met om het even welke lens als de eigenschappen van die lens daar aanleiding toe geven. Alleen bij AF-lenzen wordt een motortje geactiveerd om de lenzen te verplaatsen, bij manuele lenzen moet je het zelf doen, en is dat groene bolletje de indicatie.

Ik heb die Voigtländer lens ook, maar ik gebruik altijd scherpstelling op het matglas.

Voigtländer 90mm/3.5 (op D80)
===========================
http://www.fotograaf.cc/ftp/lens/Frans_3.jpg TOTAAL
http://www.fotograaf.cc/ftp/lens/Frans_2.jpg 100%
http://www.fotograaf.cc/ftp/lens/Frans_1.jpg 100% Let op de schuin afgeknipte wenkbrauwen, en glimmertjes op kopse kantjes van haren die te zien zijn.

De D200 heeft niet de mogelijkheid om de AF te finetunen. De D300 bijvoorbeeld wel. Kan met deze finetuning ook de groene stip voor Manual Focus objectieven worden afgesteld, of werkt dat alleen met AF-objectieven?

Ik kan het nu nog niet controleren (mijn bestelde D700 is nog niet binnen), maar ik denk dat de verstelling die normaal voor AF werkt ook gewoon die groene stip betreft. Nu weet ik alleen niet of een niet CPU-lens je die handmatig kunt ingeven in een D300 / D700 en dat je die handmatig kiest, want automatisch bij het opzetten van de lens wordt die lens niet herkend.

EDIT: Gebruiksaanwijzing D700 gelezen. AF fijnafstelling werkt alleen met objectieven met CPU.

[johan1967]

Gijs,

Bedankt voor je reactie. Met andere objectieven werkt het bolletje wel helemaal goed, maar alleen met de 90/3.5 niet. Het moet dus iets met het objectief of de combinatie camera/objectief te maken hebben. Een ritje naar Beverwijk lijkt me nu nog niet echt zinvol derhalve.

Léon,

Ook bedankt voor de uitgebreide reactie. Werkt het scherpstellen via je matglas wel altijd helemaal goed? Gebruik je daarbij een apart matglas of gewoon nog het standaard matglas? Ik denk overigens om bij een nieuwe camera zowiezo een ander matglas in te laten zetten, maar op m'n D200 vind ik het niet meer de moeite waard. Ik zie dat Katzeye nu ook een matglas voor de D700 heeft. Wellicht interessant voor jou, omdat er blijkbaar een D700 aankomt.

Ik werd overigens getriggerd doordat de scherpte bij volle opening een stuk minder was dan bij f8, terwijl volgens de review op http://www.photozone.de scherpte bij f.3.5 beter zou moeten zijn dan bij f8:

http://www.photozone.de/nikon--nikkor-a ... rt?start=1

Ik heb hier nog een voorbeeldje van vanmiddag (compositie is 3 keer niks, maar het was ook maar een testje). Alles genomen op diafragma 3.5 (volle opening dus), omdat het daarbij het duidelijkst is vanwege de beperkte scherptediepte.

Originele foto:



Met het groene bolletje "aan" een crop van 200% (niet scherp dus):



Met het groene bolletje "uit" een crop van 200% op eigen zicht (een stuk scherper):

[Léon Obers]

Werkt het scherpstellen via je matglas wel altijd helemaal goed? Gebruik je daarbij een apart matglas of gewoon nog het standaard matglas? Ik denk overigens om bij een nieuwe camera zowiezo een ander matglas in te laten zetten, maar op m'n D200 vind ik het niet meer de moeite waard. Ik zie dat Katzeye nu ook een matglas voor de D700 heeft. Wellicht interessant voor jou, omdat er blijkbaar een D700 aankomt.

Ik had er tot nu toe nog geen ander matglas ingezet, maar ga dat voor de D700 wel doen. Ik gebruikte tot nu toe een 2x vergrotend Nikon loepje DG-2 met een verloopje naar rechthoekig oculair voor de D80.
http://www.nikon.nl/product/nl_NL/produ ... rview.html

Ik werd overigens getriggerd doordat de scherpte bij volle opening een stuk minder was dan bij f8, terwijl volgens de review op http://www.photozone.de scherpte bij f.3.5 beter zou moeten zijn dan bij f8:
http://www.photozone.de/nikon--nikkor-a ... rt?start=1

Testen die ikzelf heb gemaakt van een testwand is de scherpte in het centrum bij volle opening f 3.5 - f 5.6 - f 8 onderling echt nauwelijks verschillend. f 5.6 geeft marginaal een iets betere scherpte dan bij volle opening, wel een beter contrast. Diafragma's f 5.6 en f 8 in het centrum zijn bij mij "hetzelfde".
In de hoeken zijn de verschillen ook nog steeds erg klein, maar loopt de kwaliteit van volle opening op als je diafragmeert en is bij mij f 8.0 dan toch het beste. De 90mm is echter nog prima met volle opening te gebruiken.

Ik heb hier nog een voorbeeldje van vanmiddag (compositie is 3 keer niks, maar het was ook maar een testje). Alles genomen op diafragma 3.5 (volle opening dus), omdat het daarbij het duidelijkst is vanwege de beperkte scherptediepte.

Tja, dat gemeentehuis in Sint-Oedenrode lijkt de scherpte bij het totaal overzicht meer op die blauwe bloemetjes te liggen vóór het pand, en het struikgewas tussen twee lantaarnpalen en de boom in het midden.

Bij jouw is met bolletje niet de beste scherpte als je op het gemeentehuis zelf ingesteld zou hebben. Je zou het met een camera moeten proberen die LiveView heeft.

[johan1967]

Nog wat testjes verder en nu blijkt dat dit "probleempje" niet aanwezig is bij de kortere afstanden (tot een meter of 4). Alleen bij de wat langere afstanden moet ik hier rekening mee houden, maar het vreemde is dat het dan niet altijd in dezelfde mate optreedt. Ik ga binnenkort nog eens kijken of het ook bij een andere camera optreedt.

[Léon Obers]

De D200 heeft niet de mogelijkheid om de AF te finetunen. De D300 bijvoorbeeld wel. Kan met deze finetuning ook de groene stip voor Manual Focus objectieven worden afgesteld, of werkt dat alleen met AF-objectieven?

Ik kan het nu nog niet controleren (mijn bestelde D700 is nog niet binnen), maar ik denk dat de verstelling die normaal voor AF werkt ook gewoon die groene stip betreft. Nu weet ik alleen niet of een niet CPU-lens je die handmatig kunt ingeven in een D300 / D700 en dat je die handmatig kiest, want automatisch bij het opzetten van de lens wordt die lens niet herkend.

EDIT: Gebruiksaanwijzing D700 gelezen. AF fijnafstelling werkt alleen met objectieven met CPU.

Inmiddels de D700 binnen en gekeken wat die AF fijnafstelling verder doet met lenzen die wel een CPU hebben, maar geen autofocus instelling (Voigtländer 40 en 58mm) --> manuele scherpstelling met hulp van dat groene bolletje.
En zoals ik reeds verwachtte heeft die fijnafstelling ook effect op het instellen met dat groene bolletje, omdat het in feite om hetzelfde achterliggende meetsysteem gaat. Fijnafstelling op +20 gezet en afgaande op het groene bolletje wordt het scherpstelpunt behoorlijk merkbaar naar achteren geplaatst.

In de snelle vlugge niet nauwkeurige test met uitermate slecht licht uit de hand lijkt me de Voigtländer 40mm OK met een 0-instelling. De Voigtländer 58mm op circa +3 op afstanden dichtbij. Maar voor een meer juiste beoordeling, moet ik het in een wat beter voorbereide en meer nauwkeurig opgezette test nog eens herhalen.

[johan1967]

Het is mij overigens een raadsel waarom de AF-fijnafstelling niet zou kunnen werken met non-CPU-objectieven. Voorzover ik heb begrepen werkt AF op basis van het vastgestelde contrast in het scherpstelgebied. Dat zou toch ook gewoon met non-CPU-objectieven moeten werken. De enige reden die ik kan verzinnen is dat de camera bij non-CPU-objectieven niet kan zien welk objectief er in gebruik is en daardoor geen gebruik kan maken van een vooringestelde AF-fijnafstelling voor dit objectief. Maar waarom zou je dit niet handmatig kunnen instellen bij het wisselen van een objectief?

[Léon Obers]

Voorzover ik heb begrepen werkt AF op basis van het vastgestelde contrast in het scherpstelgebied.

De AF met de module die in de bodem van de camera zit, werkt iets meer geavanceerd waarbij faseverschillen van licht golflengtes ook nog een rol spelen. Maar op zichzelf zou het technisch geen probleem moeten zijn om ook niet CPU objectieven met een fijnafstemming te moeten bedienen.

Nu doet zich bij mijn eerste opnametesten met de D700 een vreemd fenomeen voor waarbij met een manueel niet CPU-lens (Nikkor 85mm/2.0) volgens de EXIF gegevens een AF fijnafstemming van toepassing zou zijn van +3 (De scherpstelling klopt ook niet). De instelling die ik heb gebruikt met een wel CPU lens, de Voigtländer 58/1.4
Typisch heb ik tot nu toe nog niet meer dan één manuele niet CPU lens ingegeven in de keus van in te stellen objectieven in mijn D700. Ook slechts één lens met CPU met een AF fijninstelling. Ik ga er wat meer mee experimenteren om te kijken of de nummering van lenzen iets met elkaar te maken heeft in het kennelijk overnemen van een AF-fijnafstelling voor een niet CPU-lens. Als dat het geval is, misschien dat het "onofficieel" mogelijk is om alsnog een fijnafstelling te regelen voor niet CPU-lenzen. Kan wel wat dagen (weken ?) duren hoor. Ik ben privé verhuist, heb nog geen internet om veel op het forum bezig te zijn (niemand mijn berichten gemist afgelopen week ?), en heb tevens nog wat andere zaken te regelen.

Enfin, ik kom er nog wel een keer op terug.

[Léon Obers]

Vervolgreactie naar aanleiding van een paar tests:

Met betrekking tot de "AF-fijnafstelling" en het gebruik van dat groene bolletje in de zoeker om manueel scherp te stellen.
De CPU van manuele Voigtländer lenzen is niet 100% Nikon full proof om de “AF-fijnafstelling” van de D700 camera af te regelen met het groene bolletje in de zoeker. De lens wordt in eerste instantie niet benoemd/herkend bij de afregeling in het venster van in te regelen waarden van + of – maximaal 20. Alleen bij het opslaan van de waarden in de database worden de lensgegevens wel als zodanig in het lijstje opgenomen.
(Dus meteen wat bugs gevonden in lens-CPU versus firmware Nikon).

Die eerste niet 100% herkenning houdt verder in, dat bij het gebruik van een ander type CPU Voigtländer lens, deze wordt gekoppeld met de eerste opgave van die eerder opgegeven Voigtländer lens.

Dus heb je voor de eerste keer een Voigtländer 58mm/1.4 ingegeven wordt een Voigtländer 40mm/2.0 erna, gekoppeld met die gegevens van de Voigtländer 58mm/1.4
Er is geen mogelijkheid een tweede Voigtländer lens in te geven. Met volledig wissen van de gegevens, kan wel het andere type Voigtländer lens ingegeven worden, die alsdan wordt bewaard en waar alsdan andere typen Voigtländer CPU-lenzen aan worden gekoppeld.

Ook alle niet CPU lenzen, die in het geheel niet herkend worden, krijgen de “AF-fijnafstelling” waarde mee van die eerste ingegeven Voigtländer lens.
Om niet een Voigtländer “AF-fijnafstelling” waarde te koppelen met niet CPU lenzen, moet je de “AF-fijnafstelling” uit zetten.
Jouw Voigtänder 180mm/4.0 manuele lens zonder CPU en elke ander niet CPU manuele lens kan algemeen als "standaard"-correctie ingesteld worden naar gelang de situatie. Dat lijkt me dan ook het handigste voor de niet AF manuele lenzen van Voigtländer zelf die wel een CPU hebben, door ze niet in de database op te nemen.

Een andere lens van een niet Nikon merk geprobeerd, hoe die wordt herkend. De Sigma 10-20mm/4.0-5.6
Daar doet het euvel zich niet voor, wordt volledig herkend en als separate lens behandeld en in de camera als aanvulling in de database weggeschreven.

---------------------------------------

Verder globaal even gekeken wat de afwijkingen zijn van enkele lenzen. En laat daar maar geen illusies over zijn, de meeste lenzen hebben wel ergens in het bereik een afwijking binnen de gevolgde methode van scherpstelling van die elektronische module die in een reflex zit ingebouwd. Komt het niet tot uitdrukking op verschillende focus-afstanden, dan wel bij verschillend diafragma.
Vroeger Ansel Adams schreef er al over. Hij gebruikte een scherpstelling op het matglas van zijn technische camera bij een diafragmawaarde die ook bij de opname gebruikt werd, om zo "focus-shift" te vermijden. (Het verschil in scherpstelling bij volle opening en het gebruikte diafragma). Meer info over focus-shift ergens halverwege de volgende pagina: http://toothwalker.org/optics/spherical.html
Ook Lloyd Chambers haalt geregeld die verschillen in zijn lenstests aan (zoals jij wellicht ook leest in zijn betaalde account lenstesten website).

De meest betrouwbare methode van scherpstelling is die via LiveView, en dan ook nog in de stand "statief" waarbij het diafragma zich sluit tot de ingestelde gebruikers diafragmawaarde. Je kunt zo aardig de verschillen ontdekken tussen die LiveView scherpstelmethode en de "fase detectie" module die anders wordt gebruikt. Zo heb ik de volgende testen gedaan.

Test met de Voigtländer Nokton SL II 58mm/1.4
(met CPU waarbij ik de AF-correctie kan invoeren voor scherpstelling via dat groene bolletje in de zoeker):
Op redelijk dichtbij 1,5 - 2 meter moet ik ongeveer een +3 AF-correctie meegeven. Op de aller kortste instel-afstanden (45-60 cm) zelfs iets van pakweg +5. Vanaf 3,5 meter en meer is er geen correctie nodig (dus 0).
Dat alles bij volle diafrgama-opening (1.4).

Bij de grotere afstand op ongeveer 8 meter het verschil bekeken bij volle opening en diafragma f 5.6 ---> géén verschil !!! (Dus geen focus-shift naar gelang het diafragma).
Verder lijkt dat verschil heel "erg" op korte instelafstanden bij volle opening (nog niet geprobeerd bij meer gesloten diafragma), maar zoals ik als schreef, de meeste lenzen hebben wel ergens een afwijking, en het gevolgde gebruikelijke scherpstelsysteem sluit daar nu eenmaal niet 100% juist op aan. Ook Nikon lenzen kunnen een afwijking hebben.

Test met de Nikkor 85mm/2.0 AIS (manueel zonder CPU):
Op de kortste instelafstanden (85-100 cm) moet ik de correctie op +3 zetten
Vanaf 1,5-2 meter en meer is de waarde 0 (dus geen correctie). Dat alles met volle opening. Lijkt mooi.
Maar dan, op iets grotere afstand (circa 8 meter) gediafragmeerd tot f 5.6 Er is een behoorlijke focus-shift naar achteren merkbaar. Mogelijk moet ik hier eigenlijk bij dit diafragma een correctie ingeven van -5 of misschien wel meer ten opzichte van volle opening. Misschien wel de reden dat Bjørn Rørslett in zijn lenstest deze lens wel "onterecht" als minder scherp beoordeelt. Ik vond de lens namelijk wel opvallend fraai scherp, maar dan wel in een ander gebied dan waarop is scherp gesteld. Feitelijk een lens om met LiveView te gaan gebruiken als je die gediafragmeerd wilt inzetten.

Test met de Voigtländer Ultron SL II 40mm/2.0
Bij volle opening: op alle afstanden geen correctie nodig (vanaf 40 cm tot "oneindig").
Gediafragmeerd op iets grotere afstand, ook geen correctie nodig.
Op kortere niet geprobeerd bij meer gesloten diafragma.
Wel een opmerking aangaande de scherpstelling met dat groene bolletje: Feitelijk is de marge dat het bolletje blijft branden bij deze brandpunt en de gebruikelijke grotere scherptediepte zodanig dat deze scherpstelmethode met dat bolletje niet nauwkeurig genoeg is om scherp te stellen. Je kunt iets achter of voor het optimale scherpstelpunt zitten waarbij het bolletje nog steeds blijft branden. Het is dan een beetje heen en weer draaien om te proberen "in het midden" te komen en zo goed mogelijk scherp te stellen.
Andersom vanuit LiveView scherp stellen, en dan kijken of dat groene bolletje brand, is er steeds een vol brandend bolletje.

[johan1967]

Léon,

Bedankt voor deze uitvoerige test en toelichting. En dat zomaar tijdens een verhuizing.

Als ik het goed begrijp heeft die AF-fijnafstelling maar heel beperkt nut, omdat elk objectief verschillende mogelijke waarden heeft als gevolg van afstand en diafragma. Daar zijn we dan mooi klaar mee. Dat zal dan ook gelden voor AF-objectieven neem ik aan.

Ik heb verder geconstateerd dat het groene bolletje bij m'n Voiglander 90/3.5 op oneindig nogal wat speling heeft, d.w.z. ik kan dan een (heel klein) stukje draaien aan de focus-ring waarbij het groene bolletje gewoon blijft branden. Bij de andere objectieven die ik heb is dat niet of veel minder het geval. Er is volgens mij helemaal niets mis met m'n objectief, maar in dit geval moet ik erop bedacht zijn dat het groene bolletje maar de halve waarheid vertelt. Als het groene bolletje brandt moet ik dus nog zelf heel precies kijken waar de scherpte precies ligt. Geen probleem verder, maar het is goed om te weten. Op kortere afstanden is het tot nu toe geen enkel probleem gebleken en kan ik in de praktijk toch wel vertrouwen op het groene bolletje.

Ik lees verder op diverse fora dat mensen die de D700 of D3 bezitten veel beter kunnen werken met manual focus objectieven dan op een DX-camera. Dit omdat de zoeker dermate veel beter (groter) is dan bij de DX-camera's. Ik lees ook regelmatig dat dan een ander matglas niet meer zoveel toevoegt. Kun jij daar vanuit je eigen ervaringen nog iets over zeggen?

[Léon Obers]

Léon,
Bedankt voor deze uitvoerige test en toelichting. En dat zomaar tijdens een verhuizing.

Inmiddels zit ik er al hoor, in Eindhoven.
Als ik wat ben ingericht (doe ik mijn tijd over) kunnen we wel eens een keer afspreken.

Als ik het goed begrijp heeft die AF-fijnafstelling maar heel beperkt nut, omdat elk objectief verschillende mogelijke waarden heeft als gevolg van afstand en diafragma. Daar zijn we dan mooi klaar mee. Dat zal dan ook gelden voor AF-objectieven neem ik aan.

Nou ja, het is het streven naar de best mogelijke scherpstelling binnen de variaties die een lens kan hebben. Bedenk daarbij dat gebruikers door de jaren heen steeds kritischer zijn geworden. Men bekijkt een beeld bij 100% vergroting op de PC-monitor. Steeds meer pixels, vraagt ook een steeds meer precieze benadering.
Vroeger bij film was die variatie er ook gewoon, maar accepteerde je als gebruiker eerder dat een scherpstelsysteem gewoonweg niet perfect was. Je diafragmeerde wat meer om de variatie in focus in ieder geval binnen de scherptediepte te hebben.

Ik heb verder geconstateerd dat het groene bolletje bij m'n Voiglander 90/3.5 op oneindig nogal wat speling heeft, d.w.z. ik kan dan een (heel klein) stukje draaien aan de focus-ring waarbij het groene bolletje gewoon blijft branden. Bij de andere objectieven die ik heb is dat niet of veel minder het geval.

Maar dat komt ook door iets anders waar je wellicht nog niet aan gedacht hebt. De scherpstelslag van die de Voigtländer lenzen is doorgaans wat langer, meer precies dan van andere lenzen. Dus om dezelfde focusverplaatsing te maken moet je verder draaien. Dus binnen een marge van een scherpstelling blijft het groene bolletje langer branden. Bij andere lenzen is de marge van dat groene bolletje er simpel eerder uit door de kortere scherpstelslag.

Ik lees verder op diverse fora dat mensen die de D700 of D3 bezitten veel beter kunnen werken met manual focus objectieven dan op een DX-camera. Dit omdat de zoeker dermate veel beter (groter) is dan bij de DX-camera's.

Dat ligt aan de camera die men eerder had. In vergelijking met bijv. de D80 is dat verschil er nauwelijks. Maar camera's als een D100, misschien ook nog de D70, en vroeger de D1x, is dat verschil veel groter.
De D1x herbergt zelfs dezelfde matglazen als vroeger de analoge F100, met alleen een deel van het beeld afgeschermd door een masker die het kleinere DX beeld uitkadert. Dan weet je wat ervan overblijft. Een klein zoekerbeeldje.
Kenmerkend voor de eerste generaties digitale reflexen. Feitelijk een verbouwde full frame camera.
De meer nieuwe DX-bodies zijn geoptimaliseerd in afmetingen en hun zoekersystemen naar de kleinere DX-sensors en hebben op die wijze een ruim bemeten zoekerbeeld, nauwelijks anders in weergave dan een full frame DSLR.

Ik lees ook regelmatig dat dan een ander matglas niet meer zoveel toevoegt. Kun jij daar vanuit je eigen ervaringen nog iets over zeggen?

Met de ervaring nu nog met het originele matglas ervaar ik ongeveer hetzelfde als met de D80. Daar had ik toch ook wel de behoefte om het vergrotende loepje te gebruiken. Ik moet even kijken of het er zo oppast of anders met een verloopringetje wat ik in de verhuizing nog moet terugzoeken in een van de dozen. (Behalve nu buiten met dat mooie weer is dat natuurlijk prima te doen ook zonder loepje).
EDIT Bummer. Om het loepje te plaatsen moet je het oculairglaasje eraf schroeven. Dan is de mechanische oculair afdichting (zo'n oculair sluitertje) echter onbeschermd, en kan er makkelijk vuil via de openingen van die mechaniek en dat sluitertje naar binnen in het prismahuis komen. Dus toch maar een matglas.

Van wat ik als voorbeelden heb gezien op D700 en D3 op de Photokina bij de Zeiss stand die waren uitgerust met een Katz eye matglas, vond ik dat verschil beduidend genoeg om er alsnog een ander matglas in te zetten.
Maar ja, met statische onderwerpen kan ik nu ook even controleren met LiveView. Ik heb de functieknop al zodanig geprogrammeerd dat ik met een simpele druk op de knop in LiveView zit. Nog een keer drukken en het is weer opgeheven.

In Eindhoven 2 dagen terug bij "Strijp S" (Philips klokgebouw) wat testfoto's gemaakt van de kunstobjecten daar. Zelfs met mijn DX Sigma 10-20mm erop. Krijg je automatisch een crop. Ondanks de pakweg 5 Megapixel die er in DX-mode overblijft was ik nog steeds erg verbaast over de geweldige kwaliteit bij slecht licht.
Ik heb ook nog een Nikkor 18-35mm/3.5-4.5 maar die is bij volle opening met die vreemde lichtomstandigheden met kans op flare en ghosting op full frame naar mijn eerste indrukken een stuk slechter als die Sigma op DX.