kleurenzweem op foto's {kleurzweem opgelost}

[Léon Obers]

Een grijskaart is "grijs" bij het licht van 5000 graden Kelvin. Dat is de referentie.
In de namiddag heb je warmer / roder licht en zal een grijskaart zonder verandering van instellingen aan een camera ook meer warm/roder van kleur zijn. 's Winters in de schaduw van een zon overgoten sneeuwlandschap juist erg blauw. Door er een pipetje op te prikken, wordt er een zodanige correctie uitgevoerd dat een grijskaart weer " grijs" is. Dan heb je dus een correctie op de veranderende lichtomstandigheden uitgevoerd. Niet op de grijskaart zelf, want die is in eigenschappen niet veranderd. Vandaar dat we een grijskaart als referentie kunnen gebruiken om de veranderende lichtomstandigheden te corrigeren.

Zoals je bij ouderwetse lichtmeters ook "opvallend" licht kunnen meten met een opaal wit bolletje (dat circa 18% licht doorlaat) voor het lichtgevoelige fotocelletje, is dat tevens een vergelijkbare methode om de kleur van opvallend licht qua kleur te bepalen. Kleurtemperatuurmeters gebruiken doorgaans echter geen half rond wit bolletje, maar een plat wit opaal glaasje.
Dat glaasje moet ook weer neutraal van samenstelling zijn bij een referentie van 5000 graden Kelvin.
Weinig anders als wat een grijskaart aan reflectie heeft, is het doorvallende licht van zo'n opaal plaatje ook neutraal.

Een expodisc heeft dezelfde functie als zo'n wit plaatje voor een kleurtemperatuurmeter, maar dan gebruikt voor op de lens van een camera. Je richt de camera dan ook in de richting van het licht om een "opvallende" lichtmeting te doen. Op dezelfde manier als bij ouderwetse lichtmeters en een kleurtemperatuurmeter.
Een Tempo papieren zakdoekje schijnt dus ook een erg neutrale referentie te zijn om een vergelijkbare kleur lichtmeting te doen en zodanig dun dat het een diffuse opale werking heeft en voldoende licht doorlaat om een opvallende lichtmeting te doen.
Inplaats van een exposdisc of een opaal witte lensdop kun je dus ook dat papieren zakdoekje op een vergelijkbare wijze gebruiken.

(Dure) variant op de expodisc voor een vergelijkbare lichtmeetmethode: http://www.fotokonijnenberg.nl/product/ ... -62mm.html" onclick="window.open(this.href);return false;

En een goedkope versie als zijnde gewoon een plat opaal plaatje: http://www.fototools.be/index.php?item= ... 19&lang=NL" onclick="window.open(this.href);return false;

Lees bij bovenstaande links de extra informatie bij die artikelen hoe die attributen gebruikt worden voor opvallende lichtmeting.

Papieren Tempo zakdoekjes zijn nog goedkoper. Gebruik je als wegwerp artikel. Heb je nooit last van veroudering en verkleuring door de tijd heen, wat bovenstaande artikelen wel hebben, en dan niet meer betrouwbaar zijn als neutrale referentie.

[flitslicht]

Papieren Tempo zakdoekjes zijn nog goedkoper. Gebruik je als wegwerp artikel.

Sterker, het gebruik als referentie is gratis, want na een meting kan je het zakdoekje weer in je zak stoppen en 'hergebruiken' voor het doel waarvoor het zakdoekje oorspronkelijk gemaakt is. Andersom zou ik niet doen, want afgezien van het feit dat je dan wazige plekken op al je volgende foto's kan krijgen is ook de kans op vreemde kleurzwemen nadrukkelijk aanwezig

[george013]

Even op een rijtje zetten. Hier is ook een andere, niet gestelde vraag , beantwoord.
De camera registreert gereflecteerd licht. Lichtmeters en de camera gaan ervan uit dat 18% van het opvallend licht gereflecteerd wordt. Bij het direkt meten van opvallend licht wordt er een soort "lichtweerstand" voorgezet dat slechts 18% van dat licht doorlaat. Dat was mijn niet gestelde vraag.

De auto witbalans van de camera gaat ervanuit dat de omgeving gemiddeld grijs is en probeert de kleurverwerking daaraan aan te passen. Op wat voor een manier dan ook.

De functie van het zakdoekje is om als kleurneutraal filter de hoeveelheid licht te temperen. Het wordt alleen gebruikt om de camera de kleursamestelling van het opvallend licht te laten bepalen.

Heb ik het goed begrepen?

George

[Léon Obers]

De auto witbalans van de camera gaat ervanuit dat de omgeving gemiddeld grijs is en probeert de kleurverwerking daaraan aan te passen. Op wat voor een manier dan ook.

Daar kunnen erg ingewikkelde algoritmen aan ten grondslag liggen, omdat bij "normale" foto's in een foto-scene daar sterke kleurdominanten in voor kunnen komen.
Bijv. een landschap met onderin groen, en erboven een blauwe lucht met wat witte wolken. Die tinten door elkaar husselen is maar de vraag of dat een gemiddeld grijs oplevert. Dan zou er een afwijking in de meting meegenomen worden als dat niet zo is. Maar camera's maken gebruik van vele ingeprogrammeerde scenes die min of meer worden herkend aan de helderheid- en kleurverschillen. Op basis daarvan wordt een scene in een bepaalde "herkenbare" categorie ingedeeld, en vanuit de database alsnog voor die scene bijgestuurd. Maar het blijft een benadering en is niet exact.
Dat maken fotografen met een keuze voor auto witbalans om die reden dan ook regelmatig mee, dat het niet klopt.
Hoewel de laatste jaren die algoritmen al heel knap in elkaar zitten. In de praktijk zijn de fouten bij "algemene huis- tuin- en keukenfoto's" relatief niet groot.

De functie van het zakdoekje is om als kleurneutraal filter de hoeveelheid licht te temperen. Het wordt alleen gebruikt om de camera de kleursamestelling van het opvallend licht te laten bepalen.

Heb ik het goed begrepen?

Het gaat niet zozeer om het licht temperen alswel dat de doorlaatbaarheid van het medium voor de lens "diffuus" is, zodat een reflectiemeting als beeld wat een lens normaal opvangt niet mogelijk is. Of dat zakdooekje wat meer of minder licht doorlaat is voor het bepalen van de neutraliteit minder belangrijk. Net zo goed als bij een reflectiemeting voor het bepalen van neutraliteit zowel grijskaarten als witkaarten worden gebruikt. Zou je daarentegen ook een juiste "belichting" (sluitertijd en diafragma) willen bepalen met opvallende lichtmeting, is een bepaalde opaciteit (18%) daarin wel belangrijk.

[george013]

Bedankt. De grote lijn zit dus goed in mijn hoofd. Alleen het zakdoekje aanpassen.
George

[flitslicht]

Het is met het zakdoekje (en overigens elke preset WB meting) wel belangrijk dat je de belichting goed hebt, dus zoals de automaat uit de camera die zou uitvoeren. Anders kan je kleurafwijkingen krijgen, zelfs als de camera na meting 'good' aangeeft.

[george013]

Bedoel je daarmee eerst je belichting bepalen, met deze gegevens je preset maken en vervolgens de belichting niet meer veranderen?
George

[henkk]

Wat betreft wit balans: ik maak (bijna) al mijn foto's met auto wit balans in RAW en als de kleur me niet bevalt, pas ik dat aan in View of Capture NX2 of in PS Elements (zelden). Meestal hoef ik niets aan te passen.
Ik vind dat veel gemakkelijker dan allerlei gedoe ter plaatse.
Als je een serie hebt die een bepaalde afwijking heeft, kan de witbalans via serieverwerking worden veranderd.
Uitzondering is bijv. een aantal foto's bij kaarslicht, als er toch al een witte muur aanwezig is om de witbalans op in te stellen (alhoewel ik nauwelijks de handelingen daarvoor kan herinneren). Ik deed dat vooral vroeger met een oude S-VHS camcorder maar met m'n digitale cam's is het eigenlijk niet nodig.

[Léon Obers]

Bedoel je daarmee eerst je belichting bepalen, met deze gegevens je preset maken en vervolgens de belichting niet meer veranderen?

Niet moeilijker denken dan bedoeld.
Heb je een opaal wit kapje of een Tempo zakdoekje voor de lens, neem een preset met automatische belichting.
De camera zal dat interpreteren als een gewogen "grijsmeting"(18%), ongeacht of een zakdoekje of kapje licht of donker van kleur is.
Wordt het qua belichting keurig netjes "ergens in het midden" qua helderheid vastgelegd.

Eenmaal de witbalans ingesteld, en dat zakdoekje niet meer voor de lens, bepaal je de belichting aan de hand van wat je aan scenes wilt fotograferen ter plekke.
Automatisch, A, S, P, manueel, met of zonder belichtingscorrectie moet je allemaal zelf weten.

[george013]

@Leon,
Een late reactie.

Een grijskaart is "grijs" bij het licht van 5000 graden Kelvin. Dat is de referentie.

Betekent dit dat 5000 Kelvin wit licht is met gelijke waardes R,G en B?
George

[Léon Obers]

Nee, licht wordt niet uitgedrukt in RGB-waarden maar in graden Kelvin of Mired.
Maar zoals het menselijk zicht automatisch voor een aanzienlijk deel zich aanpast aan een bepaalde neutrale balans, moet voor een neutrale weergave bij camera of film dat ook neutraal worden afgestemd om tot een vergelijkbare beeldindruk te komen. Een neutrale afstemming m.b.v. een grijskaart geeft voor dat grijs bij een digitale camera in bestanden dan dezelfde RGB-waarden.
Maakt verder niet uit of je die afstemming doet bij wat warmer licht (bijv. 3400 graden Kelvin) of bij koeler licht (bijv. 7000 graden Kelvin).
Eenmaal die neutrale grijsbalans gedaan heeft het grijs gelijke waarden voor RGB.

De referentie neutraal bij 5000 graden Kelvin is slechts een afspraak die men heeft vastgelegd zoals o.a in de drukkerswereld gebruikt.
Daarbij moet het licht wat wordt gebruikt een bepaalde kleurzuiverheid hebben. Diverse kunstverlichting voldoet niet aan de eis om daarbij beeld goed te kunnen beoordelen omdat delen van het lichtspectrum ontbreken.

Fotografische "daglicht" films zijn afgestemd om een neutrale weergave te leveren bij 5400 graden Kelvin.
Kunstlichtfilms bij 3200 of 3400 graden Kelvin.
Bij kleurentemperatuurmeters worden specifiek die waarden als "nulpunt" gebruikt om vanaf dat punt de benodigde correcties af te lezen die je nodig hebt voor de betreffende films bij een gegeven lichtsituatie.

Een daglichtfilm gebruikt overdag bij circa 5400 graden Kelvin hoef je dus niet te filteren.
Gebruik je die daglichtfilm onder kunstlichtomstandigheden moet je die corrigeren op kleurtemperatuur.
Ongefilterd is het resultaat veel te rood/geel ----> blauw/violet filteren

Een kunstlichtfilm gebruikt met halogeenlicht bij circa 3200 graden Kelvin hoef je niet te filteren.
Gebruik je die kunstlichtfilm onder daglichtomstandigheden moet je die corrigeren op kleurtemperatuur.
Ongefilterd is het resultaat veel te blauw/cyaan ----> rood/geel (amber) filteren

Bij digitale camera's wordt de sensibilisatie / het nulpunt van de opnemende sensordata aangepast, inplaats van dat je het licht aanpast. Vandaar in de software de voor sommige wat verwarrende correctie die precies "andersom" lijkt te verlopen dan gebruikelijk.
Dat "andersom" kenmerkt zich dan dat als een opname te koel van tint is en je wilt die wat warmer hebben, dat je de kleurtemperatuur omhoog moet brengen, terwijl je dat mogelijk precies andersom zou verwachten omdat een warmere kleurtemperatuur lager in Kelvinwaarde is als een koelere kleurtemperatuur.
Het is vergelijkbaar met de twee standaard groepen in filmkeuze zoals hierboven vernoemd, kunstlicht en daglicht. Digitaal kun je dat echter continu regelen in alle waardes tussen daglicht en kunstlicht in.

[george013]

Het is gewoon een hersenspinsel van mij.
Als grijs grijs is bij 5000 Kelvin, wat voor een info kan ik uit mijn camera halen als ik deze vast zet op 5000 Kelvin en op een willekeurige plek een grijskaart schiet. Grijs zal dan niet grijs zijn, maar kan ik uit die afwijkingen iets halen over de "kwaliteit" van het licht?
Zoals gezegd, meer een hersenspinsel.
In Einsteins relativiteits theorie staat licht centraal maar hij deed voor zover ik weet niets met fotografie.
Moet het toch een keer op een rijtje zetten: het natuurkundige verschijnsel, de menselijke waarneming en interpretatie, de fotografische registratie en bewerking.
George

[Léon Obers]

Als grijs grijs is bij 5000 Kelvin, wat voor een info kan ik uit mijn camera halen als ik deze vast zet op 5000 Kelvin en op een willekeurige plek een grijskaart schiet. Grijs zal dan niet grijs zijn, maar kan ik uit die afwijkingen iets halen over de "kwaliteit" van het licht?

Niks over de "kwaliteit" van licht. Hooguit dat de kleurtemperatuur hoger of lager is dan de vastgezette referentie van 5000 graden Kelvin.

[george013]

Kwaliteit staat ook tussen aanhalingstekens, weet niet hoe het te noemen.
George

[Léon Obers]

Kwaliteit staat ook tussen aanhalingstekens, weet niet hoe het te noemen.
George

Dan weet ik niet wat je bedoelt.
Met kwaliteit versta ik de kleurzuiverheid. Licht van 4000 graden Kelvin kan op zichzelf eenzelfde kleurzuiverheid hebben als van 6000 graden Kelvin, alleen is het een warmer van tint als de ander. (Het warmere licht wat sterker / meer vertegenwoordigd dan het koelere licht).
TL-licht van 5000 graden Kelvin kan een slechtere kleurzuiverheid hebben dan beide andere lichtbronnen, als daar delen van het licht in het spectrum volledig ontbreken, of juist een bepaald gebied enkel vertegenwoordigd is. Bij TL-licht niet ongebruikelijk.

Huisvrouwen die kleding kopen gaan met de kleding even naar de buitendeur om het bij "daglicht" te bekijken, omdat de verlichting in de winkel zelf kleding een totaal andere kleurindruk kan geven dan bij normaal daglicht. En dan gaat het niet om wat warmer of wat koeler van tint, maar echt een verandering van een kleur. Met name bij TL-licht is kleding moeilijk op kleur te beoordelen.
Bij supermarkten plaats men juist weer typisch bepaalde TL-lampen in koelers van vleeswaren om die wat warmer rood en aantrekkelijker van kleur te maken.

Als je wilt weten hoe licht is samengesteld, hier een eenvoudig instrument: http://www.vego.nl/ipacity/19/19.htm" onclick="window.open(this.href);return false;
http://www.ciscoshop.be/catalog/product ... d898e554b3" onclick="window.open(this.href);return false;